DIALECT OP SCHOUWEN-DUIVELAND UIT DE JAREN
DERTIG VAN DE TWINTIGSTE EEUW
Uit: Contact, leerlingenblad van de Zierikzeese HBS
door drs. Rob C. van Leeuwen
Inleiding
Een paar jaar geleden stelde de gemeentearchivaris Huib Uil mij een aantal kopietjes
ter hand van bladzijden uit het leerlingenblad Contact van de Zierikzeese hbs uit de
jaren dertig van de vorige eeuw. Deze kopietjes bevatten een aantal humoristische,
wat je in deze tijd columns zou noemen, geschreven in het dialect van Schouwen-
Duiveland. 'Misschien kun je er nog wel eens wat mee!' was de opmerking van Uil
bij het overhandigen van het bundeltje papier.
Welnu, volgens de redactie van de Kroniek werd het wel weer eens tijd voor een
dialectartikel en komen de genoemde kopietjes goed van pas.
Het hoofdbestanddeel van dit artikel wordt gevormd door enig taalkundig en
dialectologisch commentaar op de genoemde dialectcolumns uit de jaren dertig.
Het gaat dan om een drietal columns uit 1933-1934 en nog een bijdrage uit 1938.
Ik kan echter niet nalaten om dit artikel te plaatsen in de context waarin de columns
zijn geschreven. Dus wordt ook een korte impressie gegeven van de geschiedenis
en cultuur van de school waarin deze in dialect geschreven stukjes zijn ontstaan.
Het leerlingenblad Contact heeft bestaan van 1933 tot 1967. In dit artikel blijft deze
impressie dan ook beperkt tot deze periode.
De HBS in Zierikzee, een school met een lange historie
Hieronder treft u allereerst een overzicht aan van directe voorgangers van het
huidige Pontes Pieter Zeeman in Zierikzee. U kunt daaruit concluderen dat deze
school wel heel oude papieren heeft.
1304 - 1880 Latijnse school
1869 - 1907 Gemeentelijke hbs
1908 - 1947 Rijks-HBS
1946 - 1968 Lyceum
Ministers van Onderwijs en Wetenschappen krijgen eind jaren zestig van de vorige
eeuw steeds meer de neiging om een 'monument' voor zich zelf op te richten.
Dat gebeurt dan ook prompt onder het bewind van de Kvp-minister Cals die in 1968
het hele voortgezet onderwijs onder handen neemt en de Mammoetwet invoert.
In 1968 moet dus de oude hbs, een uitvinding van J.R.Thorbecke uit 1863, verdwijnen
en is ook het Professor Zeemanlyceum genoodzaakt de bakens te verzetten. De hbs
en het gymnasium worden opgedoekt en er komt, wat men destijds noemde, een
brede scholengemeenschap voor mavo, havo en vwo voor in de plaats. Dit schooltype
bestaat, zij het met de nodige aanpassingen, tot op de dag van vandaag.
Schoolcultuur
De periode die in dit artikel aan de orde komt, is ook de periode van grote bloei
van de hbs in Zierikzee. Dr. J.J. Westendorp Boerma volgt in 1939 de in 1932 aan
getreden dr. U. Schults op als directeur van de school. In 1946 wordt in verband
met de vorming van een lyceum de functiebenaming van de schoolleider gewijzigd,
67
