politiek steekspel op het hoogste niveau. In het archief van de Commissie voor Marine
en Koloniën is helaas niets te vinden over de besluitvorming. Voor zover kan
worden nagegaan, werd de Geertruida nog één keer besproken. In 1805 besloot het
Staatsbewind het voorstel het schip als compensatie in te brengen voor de
schadevergoeding met de Britse regering, te laten vervallen.
Conclusie
In dit artikel stond de laatste reis van het fluitschip Vrouwe Geertruida centraal.
Het schip werd in 1785 gebouwd en maakte in opdracht van de voc twee reizen
naar de Oost. Op haar derde reis kwam zij niet verder dan Kaap de Goede Hoop.
In 1797 vervoerde het fluitschip op zijn laatste reis enkele honderden opvarenden
van het eskader van de schout bij nacht Engelbert Lucas van Kaap de Goede Hoop
naar de Bataafse Republiek. Door slecht weer liep het schip voor de Zeeuwse kust
op een zandbank en raakte daarbij zwaar gehavend. Daarna werd het van
Brouwershaven naar Hellevoetsluis versleept. Gevoeglijk kan worden aan-genomen
dat de Geertruida in 1802 in een zodanig slechte staat verkeerde dat zij de reis naar
Engeland niet kon maken en dat zij werd gesloopt. Waarschijnlijk onderging de
Geertruida het lot van vele schepen na de vrede. Ze werd bij opbod verkocht
en daarna gesloopt. De bruikbare delen werden verkocht. Toen in de herfst van
1801 de geaichten over een wapenstilstand werden bevestigd, besloot de marine
de kosten drastisch te verminderen. Op korte termijn werd een aantal schepen en
bemanningen afgedankt. Oudere schepen werden gesloopt. In het licht van de
veranderde omstandigheden, is het mogelijk dat ook de Geertruida tot die groep
heeft behoord. Naast dit scenario is er een interessanter alternatief. In 1802 bestond
grote behoefte aan scheepsruimte ten behoeve van het vervoer van troepen naar de
verschillende delen van het rijk. Uit onderzoek blijkt dat afgezien van een aantal
marineschepen ruim dertig transportschepen werden ingezet voor dit doel. Misschien
werd de Geertruida toch opgelapt en maakte het als transportschip onder een
andere naam een laatste reis.
Hoe onbevredigend ook, het is - op dit moment - niet mogelijk met zekerheid te
ze8gen waar het fluitschip is gebleven. Toch kan de onderzoeker enige troost putten
uit de wijsheid dat het vaak niet zozeer gaat om het doel maar om de reis. Van de
Geertruida is inmiddels meer bekend dan van veel andere schepen die door de voc
werden gehuurd.
Bronnen
32
Nationaal archief, Archief van de Marine 1795 - 1813, Archief Staatsbewind, familiearchief Van Nagell,
Zeeuws Archief, Middelburg, Archief Rekenkamer B.
Germeentearchief Schouwen-Duiveland, archief Brouwershaven 1566-1810 inv. nrs. 9 en 77.
Jong, Comelius de. Reizen naar de Kaap de Goede Hoop, Ierland en Noorwegen drie delen (Haarlem 1809)
Maandelijkse Nederlandse Mercurius 1787.
Sluijsken, A.J., Verbaal gehouden bij de commissaris van de Kaap de Goede Hoop sedert het
arrivement der Engelse vloot onder den admiraal S.G. Keit Elphinstone (Den Haag 1797).
