Standplaats Bergen op Zoom
Op 7 maart 1917 kwam het bericht dat de lichting die in Waalsdorp was opgekomen
naar het veldleger in Bergen op Zoom zou gaan. In die plaats zou men deel gaan
uitmaken van het 14e Regiment Infanterie. Op de dag van vertrek vroor het dat het
kraakte. De compagnie vertrok richting Den Haag met de muziek voorop en de reis
ging verder met de trein naar Roosendaal. Daar werd overgestapt en vervolgens
ging het naar Bergen op Zoom. Vanaf het station marcheerde de nieuwe lichting
naar de kazerne, genaamd De Korenmarkt. Een deel van de groep bleef hier achter
en een ander deel ging naar de kazerne Het Markiezenhof. Willem werd gelegerd
in de kazerne Het Groot Arsenaal, waar hij werd ingedeeld bij de 4e Compagnie,
IIe Bataljon van het I4e Regiment Infanterie, garnizoen te Bergen op Zoom. Weergave
in verkorte notatie: 4-II-14 RL
In de kazerne werd aan de nieuwkomers een strozak en twee dekens uitgereikt en
werden slaapplaatsen aangewezen.
We kwamen nu terecht te midden van manschappen die al 3 en 2 jaar in dienst waren.
Dat was even wennen, want in Waalsdorp waren het bijna allemaal bekenden waar je
tegelijk mee opgekomen was. In de avond nog even in de stad geweest. We zagen nog
andere bekenden uit Waalsdorp. De andere morgen was er een mars van 25 kilometer,
over Steenbergen en Heerle. Erg koud. Spoedig werd ik vertrouwd met de manieren en
gewoonten van het veldleger.
Na een verblijf van een week in Het Groot Arsenaal werd Willem ziek:
Ik gaf mij op voor 24-uurs permissie, want ik was ziek van verkoudheid en ik had
keelpijn. Toen de zaterdag was aangebroken ging ik met de tram naar Zonnemaire en ik
moest maandagsmorgens terugkomen. Maar ik werd zieker. Ik raadpleegde een dokter
en die schreef mij voor een dag of wat thuis te blijven. Ik had een ernstige vorm van
bronchitis en ik bleef een week thuis. Vrijdags was er een militaire dokter langs geweest
en schreef mij voor om maandag weer terug naar de kazerne te gaan. Langzamerhand
werd het weer ook beter.
Wacht bij de grens
In de kazerne deed na enkele weken het gerucht de ronde dat Willems compagnie
naar de grens zou vertrekken met als taak het bewaken van de Belgische grens.
En zo gebeurde het ook. Eind maart 1917 vertrok de compagnie naar Hoogerheide
en nadien ging het verder naar Ossendrecht. In Hoogerheide maakte Willem zijn
eerste inkwartiering mee. De foerier las af waar hij met acht man tijdelijk zou ver
blijven. Dit was bij de familie Markusse in Hoogerheide, een kleine landbouwer.2
Willem noteerde in zijn aantekeningen dat deze mensen niet erg goed voor inge
kwartierde militairen waren, maar ook niet slecht. Wat hem daar ook opviel was dat
de mensen op de vloer leefden, zonder matten of kleedjes. Hij vond dit maar
vreemd en erg slordig. Tijdens zijn verblijf in Hoogerheide raakte Willem bevriend
met Pieter van der Have uit Yerseke. Gedurende heel zijn diensttijd onderhield hij
nauw contact met hem.
Na een verblijf van ongeveer twee weken in Hoogerheide vertrok Willems compagnie
naar Ossendrecht om een andere compagnie af te lossen bij de wachtdienst aan
de grens. In Ossendrecht vond de inkwartiering plaats in een herberg, genaamd
De Rubens. De eigenaar hiervan heette P.W. Hendrickx.3
36
