paar dagen later werd Ilckens magnum opus, de Zierikzeese watertoren, door de
Duitsers opgeblazen.
Toen de geallieerden vanuit het oosten dichterbij kwamen, week het Ersatzkommando
uit naar Scheveningen. Ilcken verhuisde met vrouw en hond (Strop) naar Den Haag.
Daar werd rond de residentie van Seyss-Inquart een tamelijk zinloze verdedi
gingslinie met tankgrachten aangelegd. Terwijl de Amerikanen en de Russen van
twee zijden oprukten naar Berlijn wachtte zijn legeronderdeel daar het einde van
de oorlog af.
Bizar
Een laatste bizarre episode in het leven van Ilcken als nationaalsocialist vond plaats
vlak voor de bevrijding. Nederland verkeerde in totale wanorde, de geallieerden
wierpen met vliegtuigen voedsel af boven de hongerende westelijke provincies,
verkeersverbindingen waren verbroken, er was geen benzine en er waren geen
fietsbanden. Maar op 24 april 1945 (de datum werd door burgemeester Boot in zijn
dagboek genoteerd) reed Ilcken, gekleed in SS-uniform en samen met zijn vrouw,
in zijn eigen Hanomag-automobiel van Den Haag naar Ouddorp, nam de boot naar
Scharendijke (de enige route naar Schouwen-Duiveland, alle andere Zeeuwse
eilanden waren in handen van de geallieerden) en trok door de half verdronken
polders naar Zierikzee. Het reisdoel was het huis aan de Oude Haven in Zierikzee.
Toen ze daar arriveerden bleek de woning geplunderd, Hildes schilderijen en het
meeste meubilair waren weg. De enige overgebleven gemeenteambtenaar, J.J. de
Baiijne, zou daar meer van weten. Briesend van woede toog Ilcken naar De Bruijne,
dreigend hem 'tegen de muur' te zetten als de spullen die avond niet terug waren.
De Bruijne maakte duidelijk dat nu juist de Wehrmacht voor de plundering verant
woordelijk was geweest. Ilcken verdween onverrichterzake, garagehouder Anker
voorzag hem nog van brandstof.
Het is bijna niet te geloven maar Ilcken maakte ruim een week later, op 4 mei, de
reis nog een keer. Ditmaal zat hij - zoiets bedenk je niet - op dezelfde boot naar
Scharendijke als ir. Swaters. Die was enige tijd waarnemend burgemeester van
Zierikzee geweest, maar in december door de Duitsers uit Schouwen-Duiveland
verbannen omdat ze hem niet meer vertrouwden. Toen de Duitse capitulatie er aan
zat te komen had hij toestemming gekregen van de Ortskommandant om terug te
gaan naar Zierikzee. Onbekend voor Ilcken was dat Swaters tevens leider was van de
illegaliteit en commandant van de Ordedienst (OD) op het eiland. De OD had lijsten
klaarliggen met foute Nederlanders die na de bevrijding gearresteerd moesten worden.
Daar stond Ilcken ook op! Op de boot spraken de twee kort met elkaar. Aangekomen
in de haven ging ieder zijns weegs, Ilcken in uniform in zijn auto, Swaters op de fiets.
Ilcken reed naar Zierikzee en stalde zijn auto voor de nacht bij Anker.
In de vroege ochtend van 5 mei werd de capitulatie van de Duitse strijdkrachten via
de radio aangekondigd. Wat dat precies betekende wist in Zierikzee niemand.
Geallieerde troepen waren er nog niet en de Duitsers weigerden hun wapens af te
geven aan niet-militairen. Ook de Ortskommandant was in staat van verwarring.
De Nederlandse vlag werd uitgehangen en weer binnengehaald. Swaters arriveerde
om half elf op het gemeentehuis en nam de rol van waarnemend burgemeester
weer op zich. Inmiddels was bekend geworden dat ook Ilcken in de stad was.
Dat er nog steeds een zekere angst voor hem heerste bleek wel uit het feit dat
Swaters bij de ontmoeting met de Ortskommandant direct vroeg 'naar de bevoegd
heden van Ir. Ilcken die weer in Zierikzee was aangekomen'. Hij kreeg als antwoord
105
