bron zijn voor dit verhaal. Het uitvoerigst was de Hollandse rijmkroniek, die wer
geschreven door Melis Stoke. Voor de gebeurtenissen in Brabant had je dan Jan van
Boendale met zijn De Brabantsche yeesten, ofRymkronyk van Brabandea[an v
Heelu met zijn Rymkronyk betreffende den slag van Woenngen van he jaar 1288.
Jacob vTn Maerlan, begon me, he, schrijven van een
ons is vooral van belang dat die werd voortgezet en voltooid door de Brabantse
pastoor Lodewijk van Velthem. Zijn uitvoerige en kleurrijke beschrijving van de
Guldensporenslag gebruikte Hendrik Conscience in zijn beroemde historische
roman De Leeuw van Vlaandeven.
In al die rijmkronieken komt de naam jan van Renesse voor. Dat was ook onve -
mijdelijk want hij speelde een rol in alle belangrijke gebeurtenissen. Al die middel
eeuwse kroniekschrijvers hebben versregels gewijd aan de daden van die ndc^rmt
Zeeland. Toch is nog nooit een biografie verschenen die al die daden aaneenschak
en samenweeft tot het patroon van een heldenleven.
Toch lijkt deze Zeeuwse edelman alle eigenschappen van de ideale volksheld te
bezitten Hij zou een dankbaar onderwerp zijn geweest voor een romantische
schrijver die het vaderlandse verleden wilde verheerlijken. Maar daar is het nooit
van gekomen De oorzaak ligt vermoedelijk in het feit dat de Henegouwers ui -
eindelijk hebben gewonnen. Voor de kroniekschrijvers in hun dienst had Jan van
Renesse de verkeerde keuzes gemaakt. Daar kwam nog bij dat Zeeland noch
Vlaanderen het overheersende gewest in de Nederlanden zou worden. viel
toe aan het welvarende Holland van de Gouden Eeuw en voor die Hollanders was
Tan van Renesse toch niet veel meer dan een landverrader: m de negentiende eeu
schreef onze geschiedschrijver Jacob van Lennep (1802-1868): zijn onbuigzaam
karakter 't welk moeilijk de beledigingen verduren kon, die hij ondergaan had, en
zijn haat jegens het Huis van Henegouwen, hadden hem een rol doen spelen, die
misschien onder andere omstandigheden de zijne niet
tegenspeler Witte van Haemstede, de man die hem van een deel van zijn erfelijk
bezit beroofde, zou als de ware held worden beschouwd: 'Strijd met Vkaanderem
een heerlijke bladzijde uit Nederlands gedenkboek van de oude tijd. schreef Gr
van Prinsterer (1801-1876) in zijn Handboek der Geschiedenis van het VadettaruL
Dat boek verscheen in 1846 en de nationalistische auteur treurde toen wellief
Sgover he'TeVSs van België, waa,over hij schreef, 'Ie Brussel en tak wendde
handhaving van het wettig gezag niet beproefd, veeleer de onschendbaarheid van
het Souverein gepeupel door de verbaasde Overheden met een werkeloos toezien
SSSmtolïSwsl he, Vlaamse antwoord van Hendrik Conscience 0812e
1883) Zijn historische roman De Leeuw van Vlaanderen verscheen in 1838 Het is
zeker niet mijn bedoeling hem na te volgen en aan het leven van udder Jan van
Renesse een reeks romantische bespiegelingen te wijden. Dit artikel wordt meeleer een
tastende zoektocht naar feiten en een poging om die aan een nadere beschouwing
onderwerpen. In handboeken en genealogieen staan nogal wat onjuistheden
Zijn leven bevatte weliswaar alle elementen van een heldenleven, maar tegelijkertijd
Soet worden vastgesteld dat het voor zijn eigen doeleinden een vergeefs helde*
was Geen van zijn acties werd afgesloten en gezegend met een blijvend succes_
In Holland zegevierde de grafelijke familie uit Henegouwen eri kwami erdefinitó
een einde aan he, Hollandse Huis. In Vlaanderen volgden op de Inomt van de
GuldensTÓrenslag vernederende nederlagen en verstevigde de Franse koning en
greep opPhï graafschap Vergeefs ook heef, hij zich in diens, ges.eld van zowel de
