gedeelte van de dam gegund aan en uitgevoerd door aannemerscombinatie
Dijksbouw te 's-Gravenhage, bestaande uit:
N.V. Aannemersbedrijf v/h fa. T. den Breejen van den Bout te Aerdenhout
Van Hattum en Blankevoort N.V. te Beverwijk
Hollandsche Aannemings Maatschappij N.V. te 's-Gravenhage (ham)
Koninklijke Maatschappij tot het uitvoeren van Openbare Werken, Adriaan Volker
N.V. te Sliedrecht.
Ook het tweede gedeelte van voltooiing van de Grevelingendam wordt door
aannemerscombinatie Dijksbouw te 's-Gravenhage uitgevoerd.
Geruime tijd na voltooiing van de Grevelingendam moeten toch nog op basis van
voortschrijdend inzicht in de omgeving van de Grevelingendam diverse werken
worden uitgevoerd, een en ander ook in verband met de aanleg van de Philipsdam.
De rol van de Van Oord-bedrijven hierbij is onder andere: in september 1968 het
aanbrengen van een grindbestorting op de rechteroever van het Zijpe en bestortin-
gen van mijnsteen en grind aan de noordelijke havendam van de veerhaven te
Anna Jacobapolder in de gemeenten Bruinisse en Sint Philipsland. Aannemer is de
Aannemerscombinatie Zinkwerken te Gorinchem (ACZ).
In oktober 1970 wordt ACZ de opdracht gegund voor noodzakelijke verdedigings
werken langs de Grevelingendam. Na de afsluiting van het Volkerak zijn de stroom-
snelheden substantieel hoger geworden. Om aantasting van de Plaat van Oude-
Tonge en daarmee bedreiging van de stabiliteit van de Grevelingendam te voor
komen, worden op drie plaatsen van het onderzeese beloop van de Plaat van
Oude-Tonge bodembeschermingen aangebracht. In totaal moet 94 000 vierkante
meter bodemverdediging worden gelegd, die afgestort wordt met 39000 ton stort-
steen. Voorts moet een stortsteendam ter plaatse van de voormalige werkhaven
worden verhoogd. Ook laatstgenoemd werk wordt aan ACZ gegund.
De Brouwers dam
Na het afsluiten van de Grevelingendam aan de oostelijke kant van Schouwen-
Duiveland in 1965 gaat men verder met de Brouwersdam aan de westelijke zijde
van het eiland. De voorbereidende werkzaamheden zijn al in 1962 gestart.
Ook hier betreft het een dam die Schouwen-Duiveland (Scharendijke) verbindt met
Goeree-Overflakkee (Ouddorp).
Met de ervaringen van de aanleg van de Grevelingendam kunnen de aannemers
zeker hun voordeel doen. Dit keer gaat het om een dam van 6,5 km lengte. Het is
na de Oosterscheldekering het grootste werk van het Deltaplan geworden. Evenals
de Grevelingendam wordt hier gebruikgemaakt van caissons en worden er van
af een kabelbaan betonblokken gestort. De aanleg van de Brouwersdam bestaat
uit het opspuiten van een middendamvak over de zandplaten Middelplaat en
Kabbelaarsbank. Met de bouw van het damvak op de Middelplaat wordt in mei
1965 begonnen. Het werk wordt in april 1966 opgeleverd. In maart 1966 is een
begin gemaakt met het aanleggen van het damvak op de Kabbelaarsbank.
Na de voltooiing van dit gedeelte blijven twee sluitgaten over: in het noorden
sluitgat De Kous en in het zuiden sluitgat Brouwershavense Gat. Vervolgens wordt
het noordelijke gat met caissons gedicht. Het zuidelijke gat wordt gesloten door de
heen en weer rijdende gondels die hun lading beton op de zeebodem storten.
Kennelijk heeft iedere aannemer zijn eigen systeem van zinkwerken. ACZ verzorgt
het totale zinkwerk van de Brouwersdam met behulp van een afmeet-, afvier- of
zinkponton, een zinkgewicht, een staartbak en een steenstorter.
123
