De scheepsbouw en de schepen in Bruinisse
In de Tegenwoordige Staat van Zeeland18 lezen we over Bruinisse: '...Sommigen
vinden ook hun bestaan in het visschen en verkoopen van oesters, mosselen en
anderen schulpvisch, waar toe hier doorgaans vyf en twintig, ja dertig Hoogaarsen
en andere Schuiten voorhanden zyn.' Deze uitspraak dateert uit ongeveer 1750.
Of er toen al een scheepswerf was in Bruinisse weten we niet maar de hoogaars,
gebruikt als vissersschip, is er dan al wel.
Dat het aantal vissersschepen behoorlijk toeneemt in de negentiende en twintigste
eeuw zien we in het jaarlijkse Verslag van de gemeente Baiinisse, want daarin wordt
doorgaans vermeld hoeveel vissersschepen groter dan tien ton er in de gemeente
zijn geregistreerd. In de periode 1877-1930 stijgt het aantal vissersschepen van 95 in
1877 naar 153 in 1902 en neemt dan weer geleidelijk af naar 73 in 1930. In 1898
wordt het getal van 130 nader gespecificeerd: 120 hoogaarzen, 4 lemmerjachten,
2 kotters, 2 hengsten, een aak en een bak. In 1926 vermeldt men dat er 37 motor
schepen zijn en 50 zeilschepen. Slechts één schip houdt zich bezig met de visserij op
zee. In een interview19 vermelden de broers Pieter, Leendert en Melis van Duivendijk
Dzn. dat er voor de Tweede Wereldoorlog nog maar vijftien ijzeren schepen in de
vissersvloot waren. Gezien deze situatie is het niet verwonderlijk dat op deze
scheepswerf tot 1948-1949 uitsluitend houten schepen worden gerepareerd. De ver
slaggeving over de nieuwbouw van (vissers)schepen door Pieter van Duivendijk
Dzn. is niet altijd eenduidig en bovendien zijn er in de periode dat Pieter schepen
bouwde twee scheepswerven. Zijn achterkleinzoon Dirk Lzn. (1931) houdt het er op
dat Pieter dertien schepen bouwde: negen vissermanhoogaarzen, twee lemmerjachten
en twee hoogaarzen met opbouw. Maar hij geeft toe dat het er meer kunnen zijn.
Ook Pieter Dzn. bouwt, zoals zijn vader Dirk Pzn. en broer Melis Dzn. in Tholen,
binnendijks. Er is een mooie foto uit 1906 van het over de dijk halen van het casco
34
Een nieuwe Hoogaars, de bru 42, wordt over de kruin van de dijk gesleept op de Van Duivendijk-
scheepswerf in Bruinisse in 1906; hier waren acht man voor nodig. De man met hoed is Pieter van
Duivendijk Dzn.
