SCHOUWEN-DUIVELAND IN DE FRANSE TIJD
V
door Jeanine Dekker
In Westenschouwen werden op 15 augustus 1810 de klokken geluid om de verjaar
dag van de Franse keizer Napoleon te vieren. Vanuit hetzelfde dorp ging een kleine
vier maanden later een bericht uit aan de onderprefect van het arrondissement
Zierikzee dat men in Westenschouwen het feest van de kroning van Zijne Majesteit
de keizer en koning had gevierd 'alsook de bataille van Austerlitz'. En dat alles - net
als in augustus - 'met de eerbewijzing zo als onse plaatselijke geleegentheid toe liet'.
We zijn hier getuige van de wijze waarop Schouwen-Duiveland in de jaren van de
Franse bezetting, tussen 1810 en 1813, eer bewees aan de Franse keizer Napoleon.
De klokken luidden en de burgerlijke en militaire autoriteiten kwamen bijeen in het
gemeentehuis. Of de plaatselijke bevolking werkelijk zo diepgaand geroerd werd
door het feestgedruis, is maar zeer de vraag. We weten er weinig van. Officiële docu
menten moeten we wantrouwen; de verslaglegging en opmerkingen daarin waren
vooral bedoeld om de hoge Franse autoriteiten niet voor het hoofd te stoten. En
juist op die bronnen zijn we voor dit tijdvak in hoge mate aangewezen. Anders dan
bijvoorbeeld bij recentere oorlogen en bezettingen, zoals de Eerste en Tweede
Wereldoorlog, waarvan veel meer ooggetuigenverslagen en andere egodocumenten
zijn overgeleverd, moeten we het voor wat betreft de Franse tijd vooral doen met
de officiële bescheiden. En die
leveren ons hoogstwaarschijnlijk
vooral een beeld op van de werke
lijkheid zoals de Franse autoritei
ten dat wilden horen. Hoe verging
het Schouwen-Duiveland in de
Franse tijd? Wat veranderde er
voor de bevolking toen de Fransen
hier heer en meester werden?
Hoe gehoorzaam was men hier?
Waren er opstootjes, was er verzet?
En wat deden de plaatselijke
bestuurders? Bleven zij op hun
post of gaven ze het pluche op?
En als ze bleven zitten, voerden
ze dan alles uit wat er van hen
gevraagd werd?
Historische achtergrond
Het was een verwarrende tijd.
Frankrijk had met de revolutie
van 1789 afscheid genomen van
het ancien régime en hongerde
naar expansie als wereldmacht.
Dat leidde op 1 februari 1793
tot een oorlogsverklaring aan de
koning van Engeland en aan stad-
41
Man en vrouw van Schouwen, geportretteerd in 1805
door Ludwig Gottlieb Portman naar een tekening van
Adriaan Prince (collectie Rijksmuseum)
