Napoleon met twee anderen
een staatsgreep. Hijzelf werd
eerste consul en trok in de
praktijk alle macht naar zich
toe. Toen Napoleon zichzelf in
1804 tot keizer kroonde, stelde
hij zijn macht definitief zeker.
Het Eerste Franse Keizerrijk
was een feit. Hadden de Fransen
zich in de voorafgaande jaren
naar het buitenland toe gedeisd
gehouden, keizer Napoleon leg
de een ongebreidelde expansie
drift aan de dag.
De Nederlanders bestuurden
zichzelf nog, maar steeds na-
daikkelijker was daar Napoleon
op de achtergrond, die probeer
de de Republiek een koers te
laten varen die hem zinde. Het
Staatsbewind, zoals de centrale
regering in Nederland sinds
1801 heette, weigerde om tege
moet te komen aan de eisen
die Napoleon stelde ten aan
zien van de financiering van
de oorlog met Engeland. Daarom voerde de Franse keizer in 1805 een eenhoofdig
gezag in voor de Republiek. Rutger Jan Schimmelpenninck werd benoemd als
raadpensionaris. De Republiek was daarmee een vazalstaat van Frankrijk geworden.
Napoleon bleef beducht voor een al te eigenzinnige koers van de Republiek.
Hij eiste uiterste loyaliteit na afkondiging van het continentaal stelsel, dat Engeland
moest isoleren. Nederland lag uiterst strategisch - reden temeer voor de Franse
keizer om er een sterk Fransgezind gezag te willen. Schimmelpenninck werd na een
jaar alweer aan de kant gezet en Napoleon zette zijn broer Lodewijk Napoleon aan
het hoofd van Nederland. Lodewijk werd koning, de eerste van ons land.
Lodewijk Napoleon was in Nederland zeer geliefd. Hij stond aan de basis van
hervormingen van wetgeving, bestuur en rechtspraak en was de grondlegger van
een aantal belangrijke culturele en wetenschappelijke instellingen in Nederland,
waaronder het Rijksmuseum en de Koninklijke Bibliotheek. Hij won veel vertrouwen
onder de bevolking door zijn optredens bij een aantal rampen die Nederland in die
tijd troffen. Zo reisde hij na de ontploffing van het kruitschip in Leiden in 1807 en
de watersnoodrampen in 1808 en 1809 naar de rampplekken af. In dat laatste jaar
- 1809 - maakte de koning ook een reis door Zeeland. De trip was bedoeld om zich
op de hoogte te stellen van de plaatselijke omstandigheden. Met dat doel had de
koning per koets al grote delen van zijn koninkrijk doorkruist. Schouwen-Duiveland
bereikte hij op vrijdag 5 mei, nadat hij per boot vanuit Stavenisse naar Zierikzee was
overgestoken. Daar was die avond in de vierschaar in het stadhuis een diner ter ere
van hem en de volgende dag zou er een bal plaatsvinden. In drie dagen tijd deed
de koning vrijwel heel Schouwen en Duiveland aan. Op de eerste dag Serooskerke,
43
Portret van koning Lodewijk Napoleon door Charles Howard
Hodges, 1807 (collectie Rijksmuseum)
