van Zierikzee speelde hij een rol en behoorde hij al snel tot het lokale establishment.
Met zijn wilde ideeën en zijn vlotte praten bracht hij, zo zei een getuige na de
oorlog, 'nogal wat leven in de brouwerij'. In 1929 kocht hij een fraai historisch pand
aan de Oude Haven 28 in Zierikzee. Naast zijn dienstverband bij het Waterschap
Schouwen was hij ook werkzaam als onafhankelijk bouwkundige. Zo adviseerde
hij andere waterschappen en zorgde ervoor dat die ook betonmuurtjes gingen
toepassen (waarvoor De Muralt dan weer patentrechten opstreek en naar wij aan
nemen Ilcken ook commissie ontving). Hij was de architect van de kegelbaan
achter Concordia, werkte aan de verbouwing van de Concertzaal in Zierikzee, als
dank waarvoor hij commissaris van deze vennootschap werd, en ontwierp eind
jaren twintig - toen het eiland eindelijk waterleiding kreeg - de 54 meter hoge
betonnen watertoren op de Tweede Wandeling in Zierikzee. Voor de lokale nota
belen mr. Du Croo en mr. Gelderman bouwde hij vakantievilla's in Westenschouwen.
Minder voorspoedig verliep het huwelijk met Mien van der Vegt. Het echtpaar ging
in 1930 uit elkaar; vrouw en kinderen vertrokken naar Den Haag en in het voorjaar
van 1931 werd de echtscheiding uitgesproken.
Hildegard
In dat jaar nam een jonge Duitse vrouw haar intrek in hotel Van Oppen in Zierikzee.
Ze kwam afgereisd uit Frankrijk waar zij had geschilderd, en bezocht Schouwen-
Duiveland met hetzelfde doel, zo vertelde ze aan een andere hotelgast. Hildegard
Andereya was namelijk een niet onverdienstelijk kunstschilderes die haar opleiding
had gehad aan diverse academies in Duitsland en in Parijs. Ze was geboren in Winz
aan het riviertje de Ruhr en was eerder kortstondig gehuwd geweest. Tijdens haar
verblijf op het eiland kwam ze in contact met een aantal inwoners, onder wie
Ilcken. De gevolgen laten zich raden. De ingenieur viel als een blok voor de
29-jarige Duitse, en de twee trouwden in het voorjaar van 1932. Getuigen bij het
huwelijk waren twee Zierikzeese notabelen: de advocaat Du Croo en Grietje Kroes,
de vrouw van belastinginspecteur R. Gerritsen. Hilde bleef schilderen onder haar
meisjesnaam die ze als Andereija ging spellen. Ze werkte regelmatig in de kop van
Schouwen, en maakte ook stillevens en portretten. In het woonhuis en atelier aan
de Oude Haven hield ze verkoopexposities, en er kwam ook een creatie van haar
in het Waterschapshuis te hangen.1 Na het huwelijk (of juist daardoor) ontwikkel
de Arnold een grote belangstelling voor het nationaalsocialisme. In 1931 was door
ir. Mussert, net als Ilcken een waterstaatsingenieur, de Nationaal Socialistische
Beweging (NSB) opgericht. De partij had een wat warrig programma dat Mussert
voornamelijk had gekopieerd van zijn grote voorbeelden Adolf Hitler en Benito
Mussolini. De NSB streefde een krachtige staat na zonder parlementaire democratie,
strijdend tegen het communisme en bolsjewisme. Op een aantal punten week
Mussert van het Duitse nationaalsocialisme af: hij was tegen revolutie door geweld,
en tegen de rassenleer, het antisemitisme en de totalitaire staat. Joden konden lid
zijn van zijn beweging en enkele waren dat ook.
In 1933 werd de NSB-afdeling Zeeland opgericht door de succesvolle Goese onder
nemerjan A. Dekker die een aantal bedrijven had waar huisorgels, schoolmeubelen
en gymnastiektoestellen werden gemaakt. Ilcken werd aan het eind van dat jaar lid.
Naar eigen zeggen voelde hij zich vooral tot de partij aangetrokken omdat die een
antwoord leek te bieden op de 'verwording van het staatsgezag', de 'militaire geest
in diskrediet' en de 'verwaarlozing van leger en marine' die hem al lang een doorn
in het oog waren. Mussert leek hem een 'krachtig en weerbaar' man. Zijn eigen
88
