HET TRAGISCHE LEVEN VAN JAN VAN RENESSE
In Vlaanderen een held, in Holland verguisd en vergeten
door Ton Oosterhuis
In België houdt de taalgrens nog steeds twee werelden gescheiden, met echt
bevriend, ook niet echt vijandig, maar meer als in een huwelijk dat op de klippen is
gelopen. Het hield het land nog onlangs een heel jaar zonder regeripg. Het con iet
is in wezen heel oud. Het kleurde al de gang van zaken in de middeleeuwen.
Zomaar een tekst op internet: 'De Nationale Feestdag van de Vlaamse Gemeenschap
in het land dat tegenwoordig het Koninkrijk België heet te zijn, wordt elk jaar op
11 Tuli gevierd. De meeste mensen in ons land weten nauwelijks nog waarom nu
juist die datum uitgekozen werd. Vroeger op school hebben ze in de geschiedenisles
wel eens geleerd over de middeleeuwen en over die veldslag die de Vlamingen
ooit, lang geleden, eens gewonnen hebben van de Fransen. Maar daar houdt het
meestal op. Zeer weinig mensen beseffen nog het belang van die veldslag, waaraan
ze nochtans in zeer grote mate te danken hebben dat ze vandaag nog steeds
Nederlands praten en dat ons land geen deel uitmaakt van Frankrijk. Die vene
veldslag uit lang vervlogen tijden was de Guldensporenslag!'
En ik voeg daaraan toe: de grote held van die veldslag was de Zeeuwse ridder
Tan van Renesse. Lodewijk van Velthem noemde hem in zijn Spiegel Histonael de
eigenlijke aanvoerder in die slag en bezong hem als de grootste veldheer van zijn
tijd even dapper in de oorlog, als edelmoedig in de overwinning.
Jan van Renesse is als historische figuur een
merkwaardig fenomeen. Je zou hem kunnen
vergelijken met Robin Hood, een van de
grootste helden van de middeleeuwen, die
omstreeks llóO in Locksley werd geboren.
Als verbannen edelman verzette hij zich
tegen het gezag. Een eerste vermelding
van zijn heldendaden dateert uit 1377 en dat
was het begin van een grote populariteit.
Kijk je naar de historische figuren in de
Nederlanden, dan zou de verbannen edel
man Jan van Renesse waarschijnlijk een
goede kandidaat zijn geweest voor een
soortgelijke rol in deze streken. Er is in
sommige opzichten zelfs enige gelijkenis
tussen beide figuren. Zoals de Saksische
edelman Robin Hood zich verzette tegen
de overheersing door arrogante Franstalige
Normandiërs, zo leidde de Zeeuwse edel
man Renesse het verzet tegen de opdrin
gende Franstalige Henegouwers in Holland
en tegen de Franse koning in Vlaanderen.
En ze deden dat waar ze hun tegenstanders
Het familie wapen Van Renesse (Wikipedia) ook maar konden treffen. Een pikante bij-
7
