M.J. Schot (foto Wim de Vrieze)
Leen van Beveren (foto Jop Steenhof de Jong)
Concentratiekampen
Naast de personen die via de gedwongen tewerkstelling in Duitsland in een
concentratiekamp eindigden, waren er ook inwoners van Schouwen-Duiveland
die daar rechtstreeks in terecht kwamen. De bekendste is Adriaan Fondse, de
Oosterlandse veldwachter die ten tijde van de Februaristaking (1943) in de tram
tussen Zijpe en Oosterland de mogelijkheid van een staking op het eiland met een
paar kennissen had besproken. Dit werd door iemand gehoord. Een plaatselijke
caféhouder die met Fondse op gespannen voet stond, had dit vervolgens
doorgegeven aan de Zierikzeese Sicherheitspolizei, waarna Fondse op transport
werd gesteld en in Bergen-Belsen aan ziekte en uitputting zou overlijden. Van
Fondse is in 2016 in Oosterland een borstbeeld onthuld.
Ian N. Schults was samen met zijn broer Nico gearresteerd omdat zij op het vliegveld
Haamstede, waar zij beiden werkten, tekeningen hadden gemaakt van de daar
aanwezige bunkers. Door een militaire rechtbank werd Nico aanvankelijk ter dood
veroordeeld de straf werd later omgezet in levenslang, en Jan kreeg acht jaar. Nico
overleefde de oorlog, maar Jan werd ziek en overleed kort na de bevrijding in een
ziekenhuis in Badenweiler.
De vrachtwagenchauffeur A. Langejan had op vliegveld Haamstede banden
van de Duitsers gestolen. Hij werd in augustus 1944 opgepakt, maakte een reis
121
