hij om het leven bij een crash in Italië. John McKimmie Young overleed in 1965 op
69-jarige leeftijd in Edinburgh.23
Een ongelukkige samenloop
Wie met ogen van de eenentwintigste eeuw naar de vergissingsaanval op Zierikzee
kijkt, is wellicht geneigd deze episode te beschouwen als een staaltje amateurisme
uit een tijdperk dat de luchtvaart nog in de kinderschoenen stond. Inderdaad valt
niet te ontkennen dat Darley en zijn waarnemer tijdens deze vlucht het spoor bijster
raakten en duidelijk enkele verkeerde beslissingen namen.
Desondanks was er die nacht vooral sprake van een ongelukkige keten van
omstandigheden. Ten eerste was er de grondmist, waardoor Darley en McKimmie
Young tijdens de heenvlucht de kustlijn uit het oog verloren. Ten tweede draaide
de wind tijdens hun vlucht waarschijnlijk naar het zuidwesten, terwijl zij in de
veronderstelling verkeerden dat ze tegen de wind in naar Zeebrugge vlogen.
Ten derde was het toentertijd 's nachts nog echt donker boven West-Europa,
waardoor het veel moeilijker was om op de grond herkenningspunten te vinden
en al helemaal met laaghangende mistflarden. Tot slot heeft het er alle schijn
van dat Darley en McKimmie Young zo gefixeerd waren op Zeebrugge dat ze
in nachtelijke condities het Havenkanaal van Zierikzee aanzagen voor het kanaal
tussen Zeebrugge en Brugge. Een overkoepelende verklaring kan worden gezocht
in wat in de huidige luchtvaartterminologie 'human factors' wordt genoemd. In het
samenspel tussen mens en machine is het beoordelingsvermogen van de mens
vaak de zwakste schakel. Zelfs een bekwame vlieger als Darley kon onder bepaalde
omstandigheden volledig de weg kwijtraken en in de stress fouten maken. Als
dan ook een goede samenwerking in de cockpit ontbrak, was dit een recept voor
desastreuze beslissingen.
De bomaanval op Zierikzee was geen opzichzelfstaand incident. Tijdens de Eerste
Wereldoorlog vonden diverse vergissingsaanvallen plaats op Zeeuwse steden en
dorpen. Met name in Zeeuws-Vlaanderen vielen regelmatig verdwaalde bommen.
Maar ook Goes werd op 22 december 1917 getroffen door een luchtaanval, waarbij
een dode viel. In de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog hadden Britse
bommenwerpers nog altijd de grootst mogelijke moeite om hun doelwitten te
vinden. Vooral bij nachtaanvallen vielen bommen vaak kilometers van hun beoogde
doelwit. In augustus 1941 bleek uit een studie van de RAF dat slechts een op de drie
bommenwerpers van Bomber Command binnen vijf mijlen van het doelwit wist te
komen.24 Een statistiek die de vergissingsaanval op Zierikzee wellicht in een ander
licht plaatst.
84
