hun wapenschild Het verklaart waarom Marinus Stavenisse en zijn -nazaten,
onclaSat zij over een adelsdiploma beschikten, nooit als echte edelen werden
Rest nog^cle vraag waarom Lodewijk XIV juist Marinus Stave.nisse in zijn
opnamln in de adelstand verhief. De archieven van de Orde van de Heilige M'^e
en de privécorrespondentie van Martinus Stavenisse, waarin wethciit een an woo
te vinden zou zijn geweest, zijn verloren gegaan. De oorkonde d.e bt, de O.de
van de Heilige Michaël hoort en het adelsdiploma, die wel bewaaic zqn gcb^ven
Sn in al ge nfe ne termen vervat en spreken van 'le merite et les belles et ouables
qualitez' van Stavenisse, zonder te specificeren wat deze inhouden. En ook de aa
De Thou gezonden 'mémorie' voor de installatie biedt geen aan •mopingspi
Dat Stiwenlsse in de vergaderingen van de Staten-Generaal zich in bijzondere mate
vooi de Franse belangen inzette is niet gebleken. In elk geval niet in het ,aar l66l.
Overigens valt ook niet uit te sluiten dat Stavenisse zijn verheffing langs veel mincei
prozaïsche weg wist te verkrijgen: namelijk via betaling.'1
58
De keten
De keten van de Orde van de Heilige Michaël bestaat uit een ketting met
bijbehorende 'penditif'. De gouden ketting telt 24 motieven: afwisselend twaalf
schelpen en twaalf gevlochten koorden of 'entrelacs'. De motieven in de vorm van
gevlochten koorden beginnen linksboven, lopen onafgebroken door en eindigen
rechtsonder, waardoor een patroon ontstaat van vijf volledige S-vormige lussen
met horizontale en diagonale verbindingen. De lussen zijn ingelegd met wit email,
waarover in zwart een patroon van diagonale lijnen is geschilderd. De horizontale
en diagonale verbindingen tussen de lussen zijn niet geëmailleerd, wat het zwart
wit patroon van de 'entrelacs' des te beter doet uitkomen. De schelpen wijzen met
de punt naar binnen en hebben een patroon van spiraalsgewijs geplaatste, licht
golvende ribben. De ribben zijn ingelegd met wit email. Dwars over de ribben
zijn doorlopende lijnen in zwart geschilderd. Alle motieven zijn gegoten, terwijl de
gevlochten koorden met de hand zijn open gezaagd.
Aan de ketting hangt het 'penditif', bestaande uit een tweezijdig, a jour bewerkt,
ovaal medaillon, waarin zich een voorstelling in hoogreliëf bevindt van de Heilige
Michaël, die met een speer de demon doorboort. Michaël draagt een rood-wit-
blauw gestreepte tuniek, oranjekleurige laarzen en een sierlijk krullende, blauwe
wimpel. Zijn huid is wit en zijn vleugel rozerood met wit. De demon ligt met
uitgestrekte armen en benen, zijn hoofd naar beneden gericht en zijn huid rood.
Het medaillon rond de voorstelling is ovaal en afgezet met afwisselend zes schelpen
en zes a jour bewerkte, geknoopte koorden, aan weerskanten ingelegd met wit
email en versierd met een patroon van zwarte lijnen. Op de eerste (bovenste),
tweede, vierde en zesde schelp zijn ogen aangebracht; aan de drie bovenste ogen
zijn de kettinkjes bevestigd, waarmee het 'penditif' aan de ketting hangt. Alleen
het bovenste oog is geëmailleerd in witte en zwarte banen. Van het 'penditif' zijn
59
v//.t purlti.n,mrt iir ~tr!l ifr, V, tr:i'ui bthi
trt.tr ir. X'UJpntrrnr rl ft rr/rrr: -/rr/'tf..
BovenAdelsdiploma uitgereikt duurde Franse koning
iaden-ijk XIV aan Martinis Stavenisse. mei l66j. ('/.X
familiearchief De Jonge. int. nr 601)
Links: Detail uit het bovenstaande adelsdiploma met hel ge-
kwartiieerd wapen tan Marinus Stavenisse, bestaande uit de
wapens van respectievelijk Slavenisse en De Jonge (vaders en
moederszijde) en Van Diiijreland en De Vage (grootouders
van vaders- en moederszijde)
Links. Anoniem, gouden keten behorende bij de Orde van
de Heilige Michael, door de Franse ambassadeur op 24
juni 1661 uitgereikt aan Marinus Stavenisse. (Particu
lier bezit, sinds 2015 in bruikleen hij Muséa de ia Legion
d'Honneur te Parijs)
Boven: Details van de penditijs' van de ketens verleend
aan Stavenisse (links) en De Ruyter (rechts).
