verschillende uitvoeringen bekend. Dat van Stavenisse is volledig identiek aan het
exemplaar dat ooit aan de keten van Michiel de Ruyter hing.'
De herkomst van de keten van MarinusStavenisse Heiliee
Marinus Stavenisse genoot niet lang van zijn benoeming in de Orde van de Heilige
Michael en zijn verheffing in de adelstand: vijf maanden na zijn benoeming
!ot ïquier' olerleed hij. Marinus' enige zoon Cornells erfde de keten en de
bijbehorende documenten. Cornelis overleed in 1687 zonder nageslacht. Zijn oudste
op dat moment nog in leven zijnde zuster, Helena Stavenisse, kocht de keten uit
de boedel van haar broer. Op 23 juli 1688 stond Helena Stavenisse de keten af aan
de echtgenoot van haar jongere zuster Maria, Johan Dinckels, heer van Portengen.
Toen hij begin 1689 overleed, kwam de keten met de documenten in bezit van Maria
Stavenisse. Maria overleed kinderloos in 1720, waarna de keten via vrouwelijke lijn
vererfde op de nazaten van haar oudere zuster Helena, de familie Stavenisse Pous
om ten slotte terecht te komen in de familie De Jonge van Ellemeet. Sinds mei 2015
bevindt de keten zich als baiikleen in het Musée de la Légion d'Honneur te Panjs.
Marinu"stavenisse overleed begin oktober 1663- De precieze datum is niet bekend
Op 15 oktober werd hij in de Sint Lievensmonsterkerk te Zierikzee begraven. Dit
kerkgebouw werd in 1832 als gevolg van brand ernstig beschadigd en vervolgens
afgebroken. Op de plaats ervan staat nu de Nieuwe Kerk.
Stavenisse werd begraven in de buurt van de preekstoel. Rechts daarvan, aan een
pilaar of tegen de binnenmuur, werd zijn rouwbord opgehangen. Een rouwbord
is een zwartgeverfd houten paneel dat de naam, titel en wapenschild van een
overledene met ten minste diens sterfjaar vermeldt en dat in het huis van de
overledene hing en later naar de kerk werd overgebracht waar de teraardebestelling
had plaatsgevonden. Op het rouwbord van Marinus Stavenisse was zijn wapen
aangebracht: twee golvende dwarsbalken en drie en twee turven van zwart op een
veld van zilver. De Vos vermeldt in zijn werk over de vroedschap van Zierikzee
dat Marinus Stavenisse ook een variant daarvan heeft gebruikt, waarbij tussen
de twee dwarsbalken een zwarte zespuntige ster is opgenomen. Die variant is
echter niet gebruikt op het rouwbord. Het wapen is aangebracht op een ander
wapen met daarop acht Franse lelies. Rond het wapen is de keten van de Orde
van Heilige Michaël geschilderd met aan weerszijden van het penditif het jaar 1663.
Het helmteken is een wildeman. Het wapen zelf wordt door twee wildemannen
vastgehouden. Het wapenbord was bevestigd op een groter bord met daarop de
kwartierwapens Stavenisse, De Jonge (moeder), Van Duyveland (grootmoeder van
vaderszijde) en Boense (grootmoeder van moederszijde). Links en rechts van het
wapen van Marinus waren de letters M en S geschilderd. Dit grotere bord en de vier
kwartierwapens zijn niet bewaard gebleven. Het kwartierwapen Van Duyveland
was op het eind van de achttiende eeuw al niet meer zichtbaar. Maria de Huybert,
de tweede echtgenote van Marinus Stavenisse, overleed op 29 juni 1664 en werd
bij haar man begraven. Ook haar rouwbord kreeg een plaats bij dat van haar
echtgenoot.17
Noten
61
Rouwbord van Marinus
Stavenisse (1601-1663),
olieverf op hout. 83,5 x
82,7 cm, (Stadhuismu
seum, iuv. nr. 5880)
1 De Vos, Vroedschap van Zierikzee, 53-55, 236-239.
2 Uil, Zierikzee, 21; De Vos, a.vv., XXXI.
3 Fockema Andreae en Meijer, Album sludiosorum academiae Franekerensis, 64. In deze uitgave
is, ten onrechte, Stavenisse als geboorteplaats aangemerkt. Rieu, Album Sludiosorum Academiae
Lugduno Batavae, 163. Uil, Da scholen syn planlhoven van de gemeente, 808; De Vos, a w., 355.
4 Gemeentearchief Schouwen-Duiveland (GASD), Archieven stad Zierikzee, inv.nr. 2, Resoluties
raad (13.9, 23.11.1632, 21.12.1633, 12.1.1634, 21.4, 6.9.1636, 18.1, 14.3.1638, 14. 11.1639).
5 Van Dijk en Roorda, HeIpatriciaat in Zierikzee, 84.
6 De Vos, a.w., register in voce.
7 GASD, Archieven stad Zierikzee, inv.nr. 409, Stadsrekening, 1653.
8 Groenveld, 'De Oranjes als markiezen van Veerc', 146.
9 GASD, Rechterlijke, notariële en weeskamerarchieven, in\. nr. 4986 (nr. 56, 8 november 1653).
Nationaal Archief (NA), Hof van Holland, inv. nr 9690. Familiearchief Steengracht, inv. nrs. 256
en 651; Familiearchief Teding van berkhout, inv. nr. 1330. Gemeentearchief Rotterdam, Notariële
akten, inv.nr. 153 (12 februari 1644, 37).
10 GASD, Archieven stad Zierikzee, in\.nr. 3 (22.8, 1.9 1649).
11 Idem (1.8.1651). S. Groenveld, Facetten, 260-286
12 Van Vliet, 'De janimerlijck geslagen visscherie'. Dat het ging om de helft van de vloot: GASD,
Archieven stad Zierikzee, inv.nr. 4 (9.9.1653).
13 GASD, Archieven stad Zierikzee, inv.nr. 4 (10 april 1654). Heeringa, Diplomatieke bescheiden, 110.
14 GASD, Idem (13 september 1655).
15 De Vos, Vroedschap van Zierikzee, XXXVII e.v., 359, 393-394, 504.
16 NA, Archief Johan de Witt, inv.nr. 3092. Kluiver, Brieven van de Middelburgse regent Flendrick
Tbibaut, 84.
17 K. Heeringa, Diplomatieke bescheiden in het archief der Staten van Zeeland, 109-116.
18 NA, Staten-Generaal, inv. nr. 3216 359v-362v.
19 Thomassen, Instrumenten van de macht, 112 e.v.
20 M. Kooimans e.a. Repertorium van ambtenaren en ambtsdragers 1428-1861 via
www.resotirces.huygens.knaw.nl (geraadpleegd 15 juli 2018).
