7*örtthgordtl
door Br. Leopold
'Verft lar Vatte eradrtaaCaattrfcirrj ea&
Jan ititelt** *raJ font &ut fan trenjt
en onderling
we omsloten
eeuwig de
t' Sm -van G
De aanleg rond 1583-84 na de val van Terneuzen, was het
werk van Antwerpse vestingbouwers.
Of het nu een Oud-Nederlandse (1600-1675) of Nieuw-Nede'-
landse (na 1675) fortificatiesysteem was, telkens treft men dezelfde
indeling de dekking (borstwering, muur of wal, met onderkomen
middenin, soms met torens, bastionsen de hindernis (droge
of nalte grachten, waartussen een contrescarp). Op een rijtje ge
zet barakken, borstwering, hoofdwal, hoofdgracht, ravelijnen
(bolvormige dekking), contrescarp (tegenovergestelde van een
binnenglooiing of.muur bij vestinggracht), voorgracht.
1. Verantwoording.
Onder de vele forten, schansen en redouten uit de tachtig
jarige oorlog (1568-1648) ter verdediging van Axel, Sas van Gent
en Hulst, opteer ik enkel voor de 19 versterkingen die het recru-
teringsgebied van St.-Laurens ten oosten van het kanaal omsluiten.
Dit is een linie gaande van Zelzate naar Axel, Moerbeke, Wachte-
beke tot Rodenhuize.
Wie de fortenroute afbolt met de bedoeling forten te vinden
zal wel ontgoocheld zijn.
Deze bijdrage heeft wel tot doel de plaats te bepalen, de
vierkante of vijfhoekige ruimte, vroeger omgeven
verbonden met dijken en wallen. Nu nog vinden
landen of boerderijen en wegomleggingen die voor
situatie van de forten vastleggen, in 1583-1584, of in het twaalf
jarig bestand, opgeworpen ter verdediging van onze grenzen tegen
Maurits van Nassau en zijn broer Frederik Hendrik. Recente prent
kaarten vergemakkelijken het localiseren van de (19) voorgenomen
versterkingen. Ziehier de 4 linies
Oost-West (N) t St.-Antoon, St.-Pieter, St.-Marte, St.-Steven, St.-
Bernard, St.-Elooi, St.-Francis, St.-Jan, St.-Marc, St.-Jozef,... tot aan Hulst.
Noord-Zuid (O) St.-Jozef, St.-Gelein, St.-Katnjn, Moerspui. Fran
gipani, Keizershoeb, Teruest.
West-Oost (Z) Terwest, Miserie, Mendonk, Rodenhuize.
Zuid-Noord (W) Rodenhutze, Terdonk, St.-Angel, Santfort (Rieme)
- Royfort - Zelzate, St.-Antoon.
Van deze laatste linie geen enkel spoor. Valt buiten ons opzet.
Vestingenbouw.
\\"ie steeds gedacht heeft dat forten hoge stenen bouwwerken zijn,
voorzien van kantelen en ophaalbruggen, etc komt hier sterk bedrogen
uit. Forten, zoals die gebouwd werden in Zeeuws-Vlaanderen iStaats-
Vlaanderen van vóór 1814), zijn stevige aarden aanu allingen, opgetrokken
in vierhoekige of vijfhoekige vorm, waarbinnen het kampement van het
leger gevestigd was en van waaruit men de vijand kon bestrijden. (Uit
gave Juniorkamer).
De soldaten logeerden op de binnenplaats. Heer Dr. Jur. H.
M. Ie Page schreef me dat men zich van het logies niet te veel moet
voorstellen het zullen wel pretentieloze barakken geweest zijn op stenen
fundament gevrijwaard tegen vochtigheid.
r=C
