vliegen kan
kan het
ook varen
Als beton
Scheepsbouw
van
H J. Lócman
123
Tekening van de betonnen gastanker met een
laadvermogen van 122.000 m3, die door het
Amerikaans-Duits-Britse Consortium Dytam
Marine Ine werd ontworpen. Rechtsboven
een dwarssnede die aangeeft hoe de LNG-
tanks zijn geprojecteerd
.Het is mcgelijk vliegtuigvleugels
voorgespannen beton te construeren. Ik zou
zeggen: als beton kan vliegen, kan het ook
varen.” Een uitspraak van ir. J. Bouvy tij
dens het in Delft gehouden symposium
..Vaart in Beton”. Een bijeenkomst, gehou
den op initiatief van het „Betondispuut”
(Delftse TH-stiidénten) en bedoeld om de
heren scheepsbouwmeesters wat meer be
grip bij te brenger, van de voordelen die
betonnen schepen zouden bieden boven
stalen schepen. Op wat hóger niveau een
eerste treffen tussen twee totaal uiteenlo
pende vakdisciplir.es: scheepsbouwkunde
en betontechnièk.
Het onderwerp was .actueel genoeg. Beton,
gedompeld in zeewater, begint een rol te
spelen. Er is al een aantal betonnen pro-
duktie- en opslagplatforms in de olierijke
Noordzee neergezet (er. er komen er neg
vele bij), er drijft sinds 1975 in de Javazee
een betonnen 60.000-ton: opslagtank voc:
vloerbaar propaangas (LPG) en in de
Bondsrepubliek zóu men morgen kunnen
beginnen met de constructie van een grote
betonnen tanker, die 128.OCO m3 vloeibaar
aardgas (LNG) kan transporteren. Het
ontwerp ligt al kant en klaar.
Vooral het bouwen van deze gastankers van
voorgespannen beton zien de betoncon-
structeurs als een m vele Opzichten haalbare
zaak. Zij zeggen: voor ladingen met een
laag volumegewicht zoals bij voorbeeld
vloeibaar aardgas zal een betonnen schip
zeer economisch blijken te zijn. Ir J. Buys,
in Nederland de grote propagandist voor de
vaart in beton, zei tijdens hét symposium
dat een betonnen schip gebouwd kan wor
den voor 62? van de kosten van een stalen
schip. Vooral Omdat voorgespannen beton
goedkoper is dan staal, ook wat de verwer
king, betreft door relatief laag geschoolde
arbeiders. Een betonnen schip heeft ook
een tweemaal langere levensduur dan een
conventioneel schip (50 tegenover 25 jaar),
het is beter bestand tegen zout water en
tegen extreem lage temperaturen, het is niet
corrosief en er kan ook goedkoper m.ee ge
varen worden, omdat het een minimum aan
ten hebben gevaren. Er'heerste toen staal-
scliaarste en die leidde ertoe dat er ook be
tonnen zeeschepen in de vaart kwamen. Er
was zelfs een licht-betonnen tanker bij
(bouwjaar 1919) van 6400 dwt. die er in de
jaren '50 nog piekfijn uitzag. Een in 1916 in
dé VS gebouwd betonnen vrachtschip doet
thans in Brits Colombia nog dienst als golf
breker-havenhoofd.
Ook tjdens de Tweede Wereldoorlog zijn
er. met name in de VS - alweer uit gebrek
aan ./mal - heel wat betonnen vrachtsche
pen gebouwd, allemaal 110 m lang en 1714
:n breed. De totale tonnage bedroeg 500.000
trn .’m"gvermogen, zodat het zeker om
teer cc.i honderd schepen ging.
L-'it doe: uiteraard de t raag rijzen waarom
de reder jen nadien het beton totaal in de
steek hebben gelaten en zonde- uitzonde
ring met hot stalen schip zijn verder geva
ren. Het melwoord dat in Delft werd gege
ven, was: het betrof schaper, van gewapend
béton en dat is ia wezen inferieur aan het
voorgespannen beton zoals wij dat kennen.
Het iérro-Cemehl dat de Fransman Lambot
in hst midden van dé vorige eeuw gebruikte
om een paar roeiboten ie mokert, vindt nog
steeds zijn toep-zzing, vooral bij de bouw
var. kleine ple..lervaai tuigen zoals kano’s
en jollen. Ook in Nederland, waar in 1971
■ten echtpaar uil West-Knollendam zelfs
een tweernasts zeiljacht van fcrró-cement
maakte. C’p dit ogenblik is een aantal stu
denten bouwkunde en civiele techniek, en
oök wat HTS’ers druk bezig met hét bou
wen van betonnen tweepersoons kano’s,
4.30 m lang, 80 cm breed en met een ge
wicht van 150 kg. De bedoeling is dat er op
14 mei a.s. in Delft een wedstrijd met deze
zelfgebouwde kano's wordt gehouden. Een
aantal wordt gesponsord door het bedrijfs
leven en hel is niet moeilijk te raden welke
ondernemingen dit zijn: uiteraard beton
bedrijven. Die hebben er ook voor gezorgd
dat er beloningen zijn uitgeloofd, een snel
heids-, een constructie- en een prestatie-
prijs. De Delftse studenten, die overigens
een pluim verdiénen voor de w ijze waarop
zij het symposium Organiseerden, dromen
er al van straks de Amerikaanse studenten
uit te kunnen dagen. die öp hel gebied van
eigetigebouwde betonnen kano's hun spo
ren a verdiend hebben.
ELSEVIERS MAGAZINE >6 APRIL 1977
onderhoudskosten vereist. Aangroetsels tij
dens de vaart en in de havens zijn er nau
welijks.
De basis-filosofie dient'er echter op gericht
te zijn dat het stalen schip niet klakkeloos
mag worden nagebouwd, aldus ir. Buys.
Het betonnen schip moet ,zó ontwerpen
worden dat de specifieke eigenschappen
van het voorgespannen beton niét alléén
benut maar ook ui: ger uit worden. ’lij is het
volmondig cezs me; nrof. ir. Erugg;'..-g.
voorzitter van de Be cnverenigirtg. da: Ne
derland bij he. er van aardgas in be
tonnen LNG-tanke. een positieve houw:.
dient aan te nemen. ..Indien wij da’. niet
doen, doen de Du laars. Neren en Japan
ners hét wel. Er F ia ons land heel el
kennis over voorgespannen beton en daar
moet gebruik van gemaakt worden.”
De betonconstracteurs zullen daarbij de
volledige medewerking van de Nederlandse
scheepsbouw niet kunnen ontberen. De
zorgen zie daar Fiee.sen, zijn echte- zo be-
nauwer.d groot dat het clan cm a_:i een
totaal nieuwe dir.aipi.ne te beginnen, cp dit
pgenbl.k vermuedeiijk niet worden cpge-
hfacht. Wie tijdens het Delftse symposium
:r. J. Smit, d.rccteur nieuwe projecten van
het E.ljn-Schdde-Vzrolme-c/r.cern, heeft
horen praten, kan geen andere conclusie
trekken.
Merkwaardig genoeg is men z! vroegtijdig
op de gedachte gekomen vaartuigen van
beton cf cement te vervaardigen. De
Fransman Lambot maakte al :n 1848 een
paar roeiboten van g tas ifsgesmeerd met
cement (wat wij thans ferre-cement noe
men). waarvan er een in een Frans museum
is terechtgekomen en er nog wonderlijk
goed uitziet. Hetzelfde kan men zeggen van
de vier meter lange sloep ..De Zeemeeuw
die in 1887 in Sas van Gent werd vervaar
digd door de firma Picha-Stevens, het eerste
Nederlandse gewapend-betonbedrijf. De
familie Stevens schonk dit bootje later aan
het Amsterdamse Ar’.. en daar leende men
het uit aan b.c; Betondispuut in Delft. Men
stond ervan te kijken toe gaaf dok dit ne
gentig jaar oude schuitje er nog uitzag
Weinig, bekend is ca'. er vlak voor en tijdens
de Eerste Wereld in de Amsterdamse
grachten heel wat betonnen Jckschui-
