V-11
V
Stationement Axel
Thans hoofdplaats en centraalpunt der beide vereenigde controles, Hulst en
Sas van Gent, is het door middel van goede straat- en grintwegen met naburige
gemeenten verbonden en een welbebouwd plaatsje van 2600 zielen, hoofdzakelyk
hervormden. Be welvaart deed de huurprijzen stijgen, maar de levensmiddelen zijn
er nog al niet duur; het onderwijs is er zeer goed. Twee goede bierbrouwerijen,
eene minder belangrijke zoutziederij en vooral de drukke markten, geven nog al
vertier. Twee commiesen besurveilleren die fabrieken en doen dienst op de
eerste en tweede linie, terwijl zij gezamenlijk met de ambtenaren te Neuzen toe—
zigt op het geslagt moetenhouden in de gemeente Zaamslag met 2500 inwoners.
Stationement Neuzen;
Dit is eene versterkte plaats met een garnizoen van J00 man en ongeveer 2700
inwoners, met een sterk havenwerk aan de monding van het Neuzen-Gentsche kanaal
in de Wester-Schelde; de stoomschroefboot van Gent op Rotterdam vaart er dus
eenmaal 's weeks vice versa langs en buitendien vaart dagelijks eene stoomboot
op Vlissingen heen en terug. Sedert Neuzen lossingplaats uit zee is geworden,
Stationement Eede:
Dit is een dorp van 1200 zielen met eene R.K.kerk; geënclaveerd in de Bel
gische grenzen, zoo is het niet vreemd dat eenige ingezetenen zich met fraude
afgeven. Er is een goed gebouwd grenskantoor aan den grooten, levendigen heer
baan naar Maldeghem en Brugge, op 20 minuten afstand van het Belgische grens
kantoor te Strobrugge; het gebouw heeft eene goede woning voor den Ontvanger en
voor den Chef van dienst en eene druk bezochte uitspanning tot overbuur. Er
zijn 3 commiesen, waarvan een voor de dagelyksche planton-dienst.
Stationement Waterlandkerkje
Op dit met eene Hervormde kerk en goede woningen voorziene dorp van 600 zielen,
is een hulp-liniestationement geplaatst, dat als achterpost moet bewaken, het
geen op de voorposten der surveillance ontsnapt.
Stationement IJzendijke
Dit plaatsje van ruim 2500 zielen heeft een Hervormde en eene B.K.kerk, eene
ruime marktplaats, vrij wat vertier en eene kleine brouwerij. Er zijn steeds vier
commiesen, omdat het nog al een belangrijk punt ter wering van de fraude langs
Philippine en de Maagd van Gent kan worden geacht; het is noch in woning, noch
in levensmiddelen duur te noemen. In verband met dit stationement staat het
Stationement Veldzigt:
Sinds de heerbaan van IJzendijke op het aanzienlijke Belgische dorp Watervliet
is gelegd en men zich nog al iets had voorgesteld van eene directe verbinding
van een groot gedeelte van Zeeland over dien weg met Gent, hetgeen echter ge
bleken is ijdel te zijn geweest, heeft men een grenskantoor te Veldzigt, 20 mi
nuten van Watervliet gelegen, geopend, overeenkomstig de tractaten met België,
in directe verbinding staande met de Belgische douane. Er is eene voldoende
woning, met kantoor en bergplaats voor den Ontvanger, terwijl aan deze een com
mies tot planton-dienst is toegevoegd, welke ambtenaar echter onder het hoofd-
toezigt van den Chef van dienst te IJzendijke staat. Zijn eenzame stelling heeft
het noodig doen achten om hem te veroorloven, vrijelijk op Belgisch grondgebied
met zijne ambtsbroeders aldaar te verkeeren, mits zich geregeld goed gedragende,
ofschoon het anders herhaaldelijk gebleken is, dat zoodanig verkeer buiten de
grenzen, des lands en dus ook buiten toezigt, dient beperkt te worden.
Stationement Hoofdplaat:
Vroeger was dit stationement van twee commiesen, speciaal belast met de moge
lijke fraude langs den linker oever van den Braakman, in het ouder en eertijds
belangrijken Biervliet geplaatst; de aanslyking en gedeeltelijke inpoldering
van dien zeearm maakt echter de haven van laatstgemeld plaatje, van 2200 zielen,
bijna onbruikbaar. Hoofdplaat telt 1600 zielen, bevat eene kleine brouwerij en
is bereikbaar voor kleine scheepjes; de ambtenaren vinden er goede woningen en
genieten er eenige voordeelen voor gemeente-surveillance. Men klaagde er nimmer
over onvoldoende onderwijs of gebrek aan gelegenheid tot godsdienstuitoefening,
DISTRICT V - CONTROLE AXEL
