1-1
1
De Gerechtelijke Geschiedenis van het
Kanton Zelzate
INLEIDING
over
A. VAN AMBACHT TOT KANTON
Rechtswezen
door Anton Sintobin, lie. Rechten
gegaan. Deze Grondwet
krachtigd naargelang een andere edelman leenheer werd van het gewest.
h^cn'’'-n Graaf Thomas en zijn echtgenote Joanna van Constsntinopet
ÖtUr 'n l2,42 hun Z09el aan die Keure- ln tegenstelling tot de voor
afgaande Keuren bleven van deze een aantal kopieën bewaard zodat de toen-
l1*1'9® gerechtelijke organisatie en de rechtsregelen die zij beoogden te
nanCInaVSn, /nnHör 3
De aanhef v*
van den Vierambachten, ghemaect bi
Jehanne, sinen wive, int jaer M. CC.
spans ends shelichs gheests, amen.
Het Ambacht
In het jaar 1120 wordt in de kronieken vz;.
maakt van het bestuur over Assenede en omstreken
een Ambacht. In de feodale Middeleeuwen
J het ontstaan
in de Middeleeuwen worden best in twee onder
den grave. Thomaes
De tekst vermeldt éérst de aan de burgers toegekende rechten en plich
ten. Onder die hoofding vindt men een merkwaardig artikel, getiteld, Van
(wiste ende vredebrake misschien een verre voorloper van de functie die
onze Vrederechter met betrekking tot de verzoening tussen partijen is toege
meten. Opmerkelijk is dat de keurs eerst de buren met verzoening van twisten
belast en vraagt het gerecht er buiten te houden
So wanneer tusschen eenighe personen twist ende geschil es, zo moghen
die weder ghereconsitieert werden by huerl vrienden ott ghebueren, zonder
prejuditie vanden rechte vanden grave ende castellain. item nemaer zo wan
neer zuleken twist comt ter kennésse vanden baillu, zo moet hy ter stondt
vrede ghebieden tusschen beede partien.
De Keure van 1242 leert ons ook drie soorten magistraten kennen, die in
de Vier Ambachten, net als in andere omschrijvingen, waren aangesteld als
bewaarders van recht en wet namelijk de kastelein van Gent voor de Vier
Ambachten en de baljuw en de schepenen voor ieder ambacht.
Vooral de aanstelling van een kastelein is in Vlaanderen zeer oud. Deze
magistraat vertegenwoordigde de vorst en oefende in zijn naam het krijgs-
en rechtsgebied uit. De Keure kende hem ondermeer het voorzitterschap van
de schepenenbank toe
Het ambt van baljuw was van de dertiende tot de vijftiende eeuw nog
gemeen aan de Vier Ambachten, later werden baljuws benoemd voor elk am
bacht afzonderlijk. Het was de baijuw die als vertegenwoordiger van de graaf
ertoe gehouden was wet en recht te doen voor de zes zogenaamde enorme
delicten in de Keure vermeld. De éérste baljuw was Aibodo genaamd en
werd benoemd in 1261, de laatste was Benedikt Pauwels, hij werd in 1793
aangesteld
voor de éérste maai melding ge-
r.cbcko.r en wel in het kader van
-- was een Ambacht een verbond
iBn dorpen gehuchten en heerlijkheden in bestuurlijk en of
rechterlijk opzicht meestal balde samen. Voor elk Ambacht gold inderdaad
slechts één algemene keure. Het Ambacht Assenede, in casu maakte deel
uit van een nog grotere omschrijving, namelijk de Vier Ambachten., (cfr
Gen? dle °p hun b0Urt a,har'kelii|< waren van de Graaf en de Kastelein te
ui«xr°prrier^n9 .£en parodie °P deze bestuurlijke en garechteiijke Inrichting
vindt men terug m het verhaal van Reinsert de Vos, dat zich afspeelt in de
hier besproken Vier Ambachten.
Het Ambacht van Assenede was samengesteld uit volgende dorpen
Assenede als hoofdplaats, Ertvelde, Kluizen, Wachtebeke, Winkel. Zelzate
en tenslotte nog rtertmge of Êertinge, Hugersluus, Moerkerks (Groede) Nieu
wenkerke, Peerboom, Steeland, Vroendijk en Willemskerks, in overstromingen
De geschiedenis van het kanton Zelzate Is eigenlijk deze van het kanton
Assenede. Eerst In 1967 Immers, ging het kanton Assenede over In het kanton
Zelzate en dit na eeuwenlang zelf het plaatselijk centrum van bestuur en
rechtspraak te zijn geweest.
De geschiedenis van de gerechtelijke organisatie van Assenede en om
streken strekt zich uit over een periode van 9 eeuwen.
De veranderingen die het juridisch kader onderging sinds
van de Vier Ambachten i
scheiden delen geschetst.
uJerSt be®praken we d« periode tot aan de Franse Revolutie, vervolgens
hebben we het over de ontwikkeling van de moderne juridische Instellingen
zoals we ze nu terugvinden. y
De Keure van 1242
Reeds in 1120 waren bestuur en rechtspraak geregeld door een Keure of
S?P ?et' Semeen aan de Vier Ambachten en van welke de Keure, die Philio
hit. JZas hul\k°'2 naüi®n had toegestaart sfechts de vernieuwing of
békrachtigmg was. Die Keure is evenwel verloren gegaan D
k'^l.labSe tiid *an kfa5hLwerd herhaaldelijk aangepast
Zo hechtten Graaf Thomas
op hun beurt in 1242 hun zegel aan die Keure. ïn tegenstelling
JA fn fi P flrifl kbiiran. hlou.on i 3
malige gerechtelijke organisatie en c1
- zonder moeite kunnen gereconstrueerd worden.
van de Keure luidt als volg! Hier beghinnen de privilegiën
m ar-htan grave. Thomaes ende vrauwe
ende XLli In den name svaders ende
