Sint Laurensklok
Jaargang 58 Nr.3
1-3
Zetel
ment Eeklo B>j decreet van de Soevereine Prins, dd. 6 november 1816, werd
Hun kroniek
Recente evolutie
In 1816 was de gerechteiijke organisatie eindelijk definitief op punt ge
steld. Assenede, een' plaatselijk centrum van handel en landbouw was de lo
gische hoofdpiaats van een landelijk kanton.
In het midden van de twintigste eeuw moest dat ruraal aspect evenwei
meer en meer plaats ruimen voor de groot-industrie. De industrialisatie rond
het Gentse kanaaigebied, ten gevolge van het Kanaal Gent-Terneuzen en een
uitstekende verbinding via weg en spoor met het binnenland en de andere
landen van Europa, gingen niet ongemerkt voorbij. Vooral Zelzate profiteerde,
ten gevolge van zijn gunstige geografische ligging met betrekking tot die
land- en waterverkeerswegen, van die ontwikkelingen. Het groeide uit tot de
belangrijkste van al de gemeenten van het kanton Assenede het gros van
de burgerlijke, handels- en strafzaken van het vredegerecht van Assenede
kwamen van haar inwoners, die trouwens in aantal, Assenede ver overtroffen.
Het lag dan ook in de lijn van de verwachtingen dat Charles van Ree
pingen,’ in zijn verslag, het bijzonder wenselijk achtte Zelzate tot nieuwe
hoofdplaats van het vredegerechtskanton .aan te bevelen en voor te stellen
het rechtsgebied uit te breiden met Wachtebeke, Moerbeke-Waas, Mendonk en
Sint-Kruis-Winkel.
Het nieuw Gerechtelijk Wetboek van 1967 ging hier grotendeels op in, zo
dat thans, in hel kanton Zelzate een vredegerecht zetelt van tweede categorie
dat bevoegd is over Assenede, Boekhoute, Ertvelde, Moerbeke, Wachtebeke
en Zelzate (hoofdplaats).
geheel Zeeuws-Vlaanderen aangehecht bij Zeeland, arrondissement Goes.
Philippine en dat deel van Assenede dat vóór 1695 behoorde tot Zeeuws-
Vlaanderen, werden bij het kanton Axel gevoegd. Het arrondissement Eeklo
werd dus herleid tot de kantons Assenede, Kaprijke en Eeklo, op gerechtelij.k
vlak werd het, op 6 november 1816, verenigd met het arrondissement Gent
de rechtbank van Eeklo had opgehouden te bestaan.
De overheveling van Philippine en Waterdijk herleidde het rechtsgebied
van het kanton Assenede tot Assenede, Boekhoute, Ertvelde, Zelzate en
Kluizen. De veranderingen die het rechtswezen in een periode van nauwelijks
25 jaar ondergingen waren turbulent en onvoorspelbaar, Zij beletten nochtans
niet dat bepaalde families zich in de gerechteiijke wereld wisten te hand
haven, welke politieke macht de touwtjes opk in handen had
is soms een getrouwe weergave van de gerechtelijke evolutie.
Zo bij voorbeeld de familie de Guchtenaere in Assenede. Vóór de Franse
Revolutie was de grootvader baljuw in de streek zijn zoon promoveerde in
1817 tot vrederechter te Assenede. bovendien werd hij ter gelegenheid van de
telling der notabelen, die Koning Willem in zijn rijk organiseerde, bij de mo
rele beoordeling getypeerd als een juge de paix avec de bons principes
et considéré Later werd hem zelfs voorgesteld raadsheer te worden in het
Hof van Cassatie, maar hij stond de plaats af aan zijn zoon.
De Nederlandse overheersing
Onder Nederlandse heerschappij ondergingen de rechtsgebieden van de
Belgische hoven en rechtbanken eerder weinig veranderingen één van de
schaarse uitzonderingen was, gezien zijn geografische ligging, het arrondisse-
1) het arrondissement Gent
2) het arrondissement Dendermonde
3) het arrondissement Oudenaarde
4) het arrondissement Eeklo haar rechtsgebied omvatte dat van de vorige
arrondissementele rechtbank te Sas-van-Gent, aangevuld met de kantons
Assenede en Kaprijke en de Gemeente Viissingen (deze laatste slechts tot
het jaar 1810).
In totaal waren de vier arrondissementen onderverdeeld in 41 kantons.
Het arrondissement Eeklo kreeg er daarvan 7 toebedeeld 1 Axel. 2 Hulst,
3 Ysendijk 4 Oostburg, 5 l'Ecluse, 6 Kaprijke, 7 Assenede,
Onder het Kanton Asoenede vielen Assenede, Boekhoute, Ertvelde, Kluizen
en Zelzate (allen Belgisch grondgebied), alsook Philippine en Waterdijk,
(beiden behoren tot Zeeuws-Vlaanderen).
De zetel van de arrondissementele Rechtbank van Eeklo werd gevestigd
te Watervliet met als voorlopige zetel Assenede, Bij wijze van curiosum doen
we hier verslag over de procedure tot overplaatsing van die voorlopige zetel
te Assenede naar Eeklo niet iedereen immers was met een en ander
onverdeeld gelukkig. De overplaatsing van Assenede naar Eeklo ging dan ook
niet zonder moeilijkheden
Volgens een verslag van het jaar VI waren ér te Assenede geen voldoende
gebouwen voor de rechtbank en moesten de gevangenen te Sas-van-Gent op
gesloten Worden. Later werden ze toch te Assenede opgesloten in de stal
lingen van hel gemeentehuis - cachot affreux oü les détenus sont entassés
De overbrenging naar Eeklo werd gevraagd, beweerde de sous-préfet, door
de rechters en door de commissaris van de regering, want zegt hij Asse
nede est un mauvais climat, les juges doivent tenir séance dans un cabaret
oü Ie concierge sert du vin et il y a une maladie contagieuse dans la maison
d'arret De burgervader van Assenede was echter niet akkoord met de over
plaatsing want op 28 ptuvióse, jaar X, schreef hij des hommes pervers,
corrompus par l'or, ne consultant que leur avidité et leur soif d'argent veulent
transporter Ie tribunal Eeklo
Op 23 ventóse, jaar IX, schreef de commissaris van de regering bij het
tribunal d'appel te Brussel Assenede est un tribunal inorganisé. un lieu
malsain, désagréable oü personne ne veut se rendre pour un modique trai-
tement en op 16 ptuvióse, jaar iX, vroeg de Commissaris bij de rechtbank
van Eeklo een plaats te Brussel pour sortir de ce malheureux pays Uit
eindelijk schreef de minister van binnenlandse zaken aan zijn collega van
justitie een brief waarbij hij Assenede- als een lieu insalubre et maréca-
geux omschreef dit bleek doorslaggevend en zo verhuisde eindelijk de
rechtbank naar Eeklo.
