De kop van Schouwen
door J. Beyersbergen
Dwergjes
In de westhoek van Schouwen
vinden we de meest
uitgestrekte duinen van
Zeeland. Een groot voordeel
van deze uitgestrektheid is dat
hierdoor op Schouwen in
tegenstelling tot elders nog een
aantal gave voorbeelden van
dit landschapstype aanwezig
zijn. Weliswaar hebben ook op
Schouwen tal van kleine en
grote aantastingen van het
duingebied plaats gevonden,
maar door de grootte van het
gebied zijn er ook gedeelten
aan de verarming van de
afgelopen jaren ontsnapt.
Tussen Renesse en Haamstede
vinden we op de overgang van
duin naar polder de lage oudere
binnenduinen met hun eigen
kenmerkende kalkmijdende flora
en fauna. Dit landschapstype
komt op dit formaat en in deze
gave verschijningsvorm elders in
Zeeland niet (meer) voor. En wie
kent nog de beleving van de
woestheid van het
stuifduinenlandschap? Alleen op
Schouwen kunnen we nog zien
hoe het proces van duinvorming
zich afspeelt, terwijl elders de
duinen, of wat daar nog van
over is, sterk zijn'vastgelegd.
In de duinen horen ook natte en
vochtige laagten en valleien. Het
zijn met name de vochtige
milieus die in de duinen sterk
zijn achteruit gegaan.
Waterwinning, vastlegging van
het duin met dennenplantages en
ontwatering zijn de
hoofdoorzaken. Betreding van
een vochtige duinvallei is het
binnen gaan in een schatkamer.
Het doet beseffen wat elders
verloren is gegaan. Te bedenken
dat er behalve op Schouwen in
Zeeland geen enkele vochtige
duinvallei meer over is! Op
Schouwen zijn ze er nog, zij het
in verminderde mate Ze behoren
tot de grootste natuurlijke
rijkdommen die we in deze
provincie nog hebben.
Ongeveer halverwege de
Hoogenzoom ter hoogte van de
scheidpaal van de Bannen gaan
we de duinen in. Voor ons
strekt zich het binnenduin uit
4
Het woeste stuifduinlandschap is in
Zeeland alleen nog in de Kop van
Schouwen te vinden.
het binnenduin zijn faam
ontleent. Het gaat om een
gezelschap van dwergjes:
dwergbies, dwergbloem,
dwergvlas en ook liggend
hertshooi, vleugeltjesbloem,
geelhartje en zo meer. Hier kun
je op een vierkante meter vele
tientallen soorten planten
aantreffen, de ene zeldzaamheid
nog groter (of kleiner) dan de
andere
Als het volop zomer is, bloeit
hier en daar de paarse
struikheide en vinden we langs
de randen van nu verlaten
duinakkertjes de blauwe knoop.
Na passering van een vochtige
Voor
plantenliefhebbers
zijn vochtige
duinvalleien ware
schatkamers. Op de
foto onder meer
parnassia en
watermunt.
met aan de horizon de toppen
van de Verklikker. De
binnenduinen zijn hier 2 km
breed en op onze
voorjaarswandeling naar zee gaan
we langs poeltjes en slenkjes
waar nog water staat. We weten
er bloeiende dotters, veenpluis
en paddesnoeren. Ook bruine
kikker en kleine
watersalamander zijn er
algemeen. Elk jaar is er de
spanning van een uit de
kruipwilg wegschietende
watersnip; vooral nu het
binnenduin plaatselijk weer wat
vochtiger is, nemen de kansen
op deze bijna verdwenen
broedvogel toe
Later in het voorjaar, als de
plassen zijn opgedroogd, vinden
we in de door vee begraasde
valleitjes de plantengroei waaraan