Olievervuiling
Een van de deelnemers ontdekt
plotseling ernstige vormen van
olievervuiling midden in het
beschermde natuurgebied. Het
water is duidelijk bedekt met het
bekende iriserende vlies. In haar
tuinvijver had ze hetzelfde olie
probleem. Onoplosbaar voor de
tuincentra. Chiel Jacobusse toont
aan dat het hier geen olie maar
ijzerbacteriën betreft. Opluch
ting. De tocht gaat voort, vaak
over wankele bielzen een sloot
passerend. Een oudere heer met
stok maar zeer zelfstandig weet
bij zijn passage de spanning er
aardig in te houden. Ook hij
bereikt ongedeerd de restanten
van een den. Een van de vele
dennen en heidestruiken die het
Zeeuws landschap voor de jaar
telling typeerden. Wat geboomte
aangaat vertoont het gebied nu
nog slechts sporadisch een
meidoornstruik, met prikkel
draad gepantserd tegen veevraat.
Een enkele deelnemer beziet die
bepantsering met jalouzie. Enige
ondernemende karakters uit de
grote groep koeien zoeken duide
lijk lichamelijk kontakt. 'Ze zijn
misschien niet kwaad, maar zo
groot'. Voor wie zo denkt, biedt
de koeienkering een uitkomst.
De door Chiel Jacobusse instruc
tief nagebouwde middeleeuwse
zoutziederij wil met branden
omdat de turf te nat is. Dit
brengt een mevrouw tot ernstige
twijfels omtrent de omvang van
de zoutwinning destijds. 'Het zal
toen ook wel geregend hebben'.
De excursieleider weet die twij
fels met enkele welgekozen voor
beelden van middeleeuwse
vindingrijkheid de kop in te
drukken. De kennismaking met
het bijzondere Zeeuwse land
schap in de Yerseke Moer blijkt
voor alle deelnemers een aan
gename te zijn geweest.
De belangstelling voor de excur
sies in het Zwin was minimaal.
Eén keer meldde zich helemaal
niemand, terwijl drie andere
wandelingen totaal maar 23 deel
nemers trokken.
Wat beter ging het met de
fietstocht door de Zwinstreek.
Dagelijks meldden zich mensen
om per fiets het boeiende land
schap van de Zwinstreek te
verkennen.
16
Een inwoner uit Middelburg was
bereid om na de tocht nog wat
huiswerk te maken voor onze
lezers
Op zoek naar de sporen van het
Zwin, oftewel hoe is de Zwin
streek veranderd in de loop der
tijden. Een aanlokkelijk thema
op de laatste zomerzondag om
eens op je gemak op je fiets te
bekijken. Het was ook al weer
enkele jaren geleden dat ik in
deze streek had rondgetoerd en
nog nooit met het thema in het
achterhoofd, waarvoor ik nu
deze kant was opgekomen.
Op zoek naar het startpunt bij de
Zwinhoeve zag ik vóór het begin
van de tocht de laatste ver
anderingen de vernieuwde
boulevard van Cadzand met zijn
woud van stenen bomen en het
pas klaar gekomen zomerhuizen-
complex. Onwillekeurig vraag je
je toch af of deze veranderingen
ook verbeteringen zijn. Het is
waarschijnlijk dat de recreatie de
Zwinstreek nog wel meer zal
beïnvloeden.
Te laat aangekomen om nog mee
te lopen met de excursie in het
Zwin zelf, ben ik eerst maar op
de dijk geklommen om de nu
nog echt zichtbare sporen van
het Zwin op me te laten
inwerken en te proberen me
voor te stellen hoe de schepen
door de duinerij in vroeger tijden
naar Brugge voeren.
De meest duidelijke sporen
vormen de plaatsjes Retranche-
ment en Sluis. Retranchement,
vroeger een strategisch gelegen
vestingplaats, nu een dorpje
waarvan bijna iedere Nederlander
denkt dat hij nu toch wel in
België moet zijn. In Retranche
ment heb ik ook de tijd genomen
de wallen rond te lopen. Dat
geeft een aardiger indruk dan er
snel langs te fietsen.
Op weg naar Sint Anna ter
Muiden zou je vroeger een van
de drukst bevaren wateren van
Europa moeten over steken. Dat
is nu moeilijk voor te stellen;
niets herinnert er meer aan. Alle
sporen zijn uitgewist, of het
moesten de dijken zijn die laten
zien dat dit land ooit is veroverd
op de zee.
Aan Sint Anna ter Muiden is het
te zien dat het dorpje al vroeg
door verzanding van het water af
kwam te liggen. We hebben er
wel een schitterend (beschermd)
dorpsgezicht aan over gehouden.
Tenslotte Sluis, met - zeker op
zondag - een heel ander karakter
dan de dorpjes waar de fietsroute
me eerder door leidde. Ook hier
heb ik maar de tijd genomen om
te voet de sporen van het Zwin
wat nauwkeuriger te bekijken
dan in de route is aangegeven.
De route liep vanaf Sluis met een
grote boog door de polder heen
via Zuidzande en Hedenesse naar
Cadzand terug. Dat stuk heb ik
niet meer gevolgd. Belangrijkste
reden was dat mijn dochtertje al
heel erg haar best had gedaan tot
Sluis zelf te fietsen. En in het
tweede stuk van de route
verwachtte ik ook niet meer
zoveel sporen van het Zwin
tegen te komen. Dus rechtstreeks
terug naar de Zwinhoeve.
Een ding was jammer, nl. het
ontbreken van een routekaartje.
Niet dat ik de weg ben kwijt
geraakt, maar toen ik thuis de
route op de kaart nog eens heb
nagetrokken, kon ik me toch een
betere voorstelling maken van
hoe het Zwin ooit tot Brugge
heeft moeten lopen. Ik kwam
allerlei benamingen tegen die
verwezen naar de vroegere loop.
Daartegenover staat dat in de
routebeschrijving uitgebreid
aandacht is besteed aan sporen
die nu vanuit natuurbehoud van
belang zijn. Ook dat geeft een
andere kijk op de omgeving.
De fietstocht door de
Zwinstreek voerde
o.a. over de Oude
Zeedijk bij Zuid
zande, één van de
boomdijken waar het
Zeeuwse Landschap
plantrechten heeft.
