Het eerste groen van het jaar
door J.W. Jongepier
Een ieder die zijn of haar tuin
regelmatig inspekteert, weet
dat het meeste onkruid vanaf
half april ontkiemt. In mei is
het schoffelen geblazen.
Er is echter ook nu al onge
vraagd groen in de tuin te
vinden.
Voor een deel gaat het om
plantjes die al in de herfst een
rozet hebben gevormd. De
warmte van de eerste lentezon is
genoeg om gr verschillende
bloempjes uit te laten komen.
Een aardig voorbeeld hiervan is
de kleine veldkers. Vooral in de
bloementuinen komt dit kleine
zusje van de pinksterbloem elk
jaar weer terug. Wie de tuin voor
de winter echter niet beroert, zal
het snel kwijtraken.
Kenmerken van deze kruisbloe-
mige zijn de kleine witte
bloemen en de daaruit voort
komende stokachtige vruchtjes.
De mooi ingesneden blaadjes
liggen vooral op de grond;
slechts enkele zijn aan de stengel
bevestigd. Van nature komt de
kleine veldkers voor op zandige
plaatsen, bij ons vooral in de
duinen. Maar ook in kwekerijen
is hij een vaste gast. Vooral als
gevolg daarvan is de kleine veld
kers als verstekeling bij aange
kochte sierplanten inmiddels in
vele tuinen beland.
Wat bijna niemand weet, is dat
de blaadjes een lekkere en
gezonde (vitamine C groente
vormen. De smaak komt overeen
met die van de tuinkersfris en
enigszins scherp.
Een sterk verwante soort is de
bosveldkers. Ook deze komt
regelmatig in kwekerijen voor als
onkruid, maar slaat in tuinen
alleen op als die beschaduwd zijn
en de grond luchtig is.
Daarentegen doet hij het goed in
de bloempotten van onze kamer
planten. Het verschil met de
kleine veldkers zit vooral in de
beharing van de stengels. Verder
steken de bovenste vruchten een
eindje boven de bloemen uit, bij
de kleine veldkers niet of nauwe
lijks.
Op wat verwaarloosde en
bemeste plaatsen in de tuin kan
een andere witte bloeier
optreden: de vogelmuur.
Deze kan in tegenstelling tot de
kleine veldkers het hele jaar door
bloeien. Maar het zwaartepunt
ligt toch in de periode maart,
april. De stengels van vogelmuur
zijn slap en daardoor liggen ze
grotendeels op de grond.
Aan het eind ervan zijn verschil
lende bloempjes te vinden, die
tien witte kroonblaadjes lijken te
hebben.
Vogelmuur is dan wel de officiële
naam, in veel streken van onze
provincie staat dit onkruid onder
een andere naam bekend. Meestal
gaat het om namen als (g)oeze-
moeze en variaties daarop. Waar
schijnlijk zijn dit verbasteringen
van het woord „hoendersmoes",
wat staat voor kippen-groente
zowel kippen als andere vogels
lusten dit groen graag. Ook
volksnamen als veugelderm,
oenderderm en bemuure komen
wel voor. Blijkbaar mag vogel
muur zich al vanouds in een
grote belangstelling verheugen.
Voor de mens is muur eveneens
goed eetbaar, maar de smaak is
vrij apart en in salades al snel
overheersend. Wie het echter nog
nooit heeft gegeten, moet het
toch eens proberen.
Vooral in bloemen
tuintjes vormt de
kleine veldkers soms
dichte tapijten. Het
blad is goed bruik
baar als groente.
Ook verschillende soorten
ereprijs doen het goed in het
vroege voorjaar. De veldereprijs
is op veel plaatsen een trouw
tuinonkruid, dat de winter met
enkele rondachtige, gekartelde
blaadjes overleeft. Begin april
De bloempjes van de grote ereprijs,
lichtblauw met wit, zijn vaak al in de
nawinter bloeiend te vinden.
6
