Zeeuws Landschap
Van de redactie
4e jaargang nr. 4,
december 1988
LANDSCHAP
Redactieadres
Stichting
"Het Zeeuwse Landschap"
Landgoed Landlust
Postbus 25
4450 AA Heinkenszand
Telefoon 01106-2640
Postrekening 245740
Bank: ABN Middelburg
Rek.nr. 51.03.36.167
Giro van de bank 46882
Redactie
P.H. Nienhuis (voorzitter)
R.J.B.M. Willems
J. v. d. Boom
G.J.C. Buth
M. Jacobusse
J. van Kasteel (eindredacteur)
Foto's
F. van Pelt
M. Jacobusse
W. de Vos
Archief ZL
N.M.F.
Vormgeving en druk
Pitman B.V., Goes
Inhoudsopgave
-Van de redactie
- Verdwenen veen
- Wandelingen door
het Zeeuwse landschap
- De wallen van Retranchement
- Uit het beheer
- Vogels tussen Zwin en Saeftinghe
- Reeën in Zeeland
11
12
14
"Zeeuws Landschap" is een uitgave van
de Stichting "Het Zeeuwse Landschap".
Het blad verschijnt vier maal per jaar en
wordt toegezonden aan begunstigers van
de Stichting.
De uitgaven van de Stichting geven voor
lichting over het behoud van en de zorg
voor landschappelijk, natuurwetenschap
pelijk en cultuurhistorisch belangrijke
terreinen in het algemeen en in Zeeland
in het bijzonder.
Overname van artikelen en illustraties
alleen met toestemming van de redactie.
Kopij
Bijdragen voor dit blad in de vorm van
artikelen, ingezonden stukken, foto's enz.
kunnen worden gezonden aan de redactie.
Inlevering voor het eind van elk kwartaal.
Plaatsing van deze artikelen betekent niet
dat deze het inzicht van de redaktie
weergeven.
3
4, 6, 7, 9, 12, 14
4, 5, 13
omslag, 10, 11, 15, 17
16
Omslagfoto
Winter in de inlaag 's-Gravenhoek
Natuur en milieu maken Zeeland tot
een „kwaliteitsprovincie" (excuses
voor het beleidsjargon) en het nog
steeds groeiende toerisme in ons
gewest heeft belang bij het hand
haven van die uitzonderlijke natuur
waarden. Daarin schuilt een levens
groot conflict tussen natuur en
recreatie. Dé bestuurlijke vondst om
dit conflict te omzeilen is het
recreatief medegebruik van natuur
gebieden, onder het motto wat goed
is voor Zeeland is goed voor de
natuur. Voor je het weet is op deze
manier de kip met de gouden eieren
geslacht. Je kunt immers de veel
geroemde kwaliteit van het Zeeuwse
mdieu maar één keer verpesten. Veel
ingrepen ten behoeve van de
recreatie zijn vrijwel onomkeerbaar.
Vrpwel iedere gemeente rond de
Oosterschelde en het Grevelingen-
meer heeft een prestigieus recreatie
project in de la liggen, dat ten koste
gaat van ruimte en rust langs de
oevers en ver daarbuiten op het open
water en de droogvallende platen. In
het verleden hebben we de oevers
van het Veerse Meer zien dicht
groeien met recreatieprojecten. Gaan
de Grevelingen en de Oosterschelde
dezelfde weg? Dat is geen recreatief
medegebruik, dat is het platwalsen
van natuurwaarden.
Zeeland is nog een aantrekkelijke
provincie voor vakantiegangers. Het
massatoerisme concentreert zich
rond onze stranden en de terreinen
voor dagrecreatie langs de Zeeuwse
wateren. Deze vorm van toerisme
wordt georganiseerd door de
professionals, de recreatie
ondernemers. Dat is prima. Massa
toerisme en natuur verdragen elkaar
echter niet. Het uitgestrekte Zeeuwse
landschap leent zich wel voor meer
extensieve recreatie, natuur
liefhebbers, groepjes wandelaars of
rustzoekers. Maar ook deze vorm
van recreatief medegebruik moet
door een professional geregeld
worden en dat is in dit geval de
natuurbeheerder. Wie weet er beter
dan hij hoever dat medegebruik kan
gaan, hoe kwetsbaar het gebied is en
wanneer het kan worden opengesteld
en wat er dan te zien is? Wie kan er
beter dan hij voorlichting geven over
de waarden van de natuur? Eén
voorbeeld: Heeft u de sensatie wel
eens ondergaan door in een vogel
observatiehut van het Zeeuwse Land
schap, kijkend door een gleuf in de
wand, de watervogels zoals eenden
en steltlopers, van heel dichtbij te
observeren, zonder dat de vogels dat
in de gaten hebben? Dat is recreatief
medegebruik van de hoogste orde.
Het kan op Noord-Beveland in de
inlaag Keihoogte en langs het Groote
Gat bij Oostburg. De professionals
van het Zeeuwse Landschap leiden
per jaar ongeveer 12000 personen
rond tijdens geleide excursies door
natuurgebieden die anders gesloten
zijn voor het publiek. Saeftinghe
gooit de hoogste ogen, wat dat
betreft, maar ook de excursies door
de Verdronken Zwarte Polder en het
Zwin trekken heel wat belang
stelling. Opvallend is ook de animo
voor excursies door de eeuwenoude
graslanden van de Yerseke Moer. De
bewogen historie van dat gebied gaat
pas leven als er deskundige voor
lichting gegeven wordt.
Het Zeeuwse Landschap wil deze
vorm van recreatief medegebruik
graag verder uitbouwen, maar dan
moeten daar wel middelen voor
beschikbaar zijn. Honderden
excursies per jaar moeten worden
afgezegd wegens personeelsgebrek.
Meer dan driekwart van de aan
vragen voor het houden van lezingen
kan om die reden ook niet worden
gehonoreerd. Er bestaat grote
behoefte aan voorlichting over de
Zeeuwse natuur. Op veel verzoeken
kan niet worden ingegaan vanwege
de te hoge kosten. De recreant te
gast bij de professional, de natuur
beheerder. Als dat geen kwaliteit is!
Maar het moet wel betaald worden.
P.H. Nienhuis
2
