Het wel en wee van de
Relatienota in Zeeland
door R J. Willems
De Relatienota is een
beleidsnota van de
overheid waarin het
behoud van natuur
waarden in het
boerenland wordt
behandeld.
Het heggenlandschap
in de Poel is één van
de gebieden waarop
de nota van
toepassing is.
In 1976 heeft de regering de
Relatienota vastgesteld. Op basis
van het in deze nota vastgestelde
beleid kunnen agrariërs op
daarvoor aangewezen gronden
beheersovereenkomsten afsluiten.
Wanneer zij het gebruik van hun
gronden mede afstemmen op de
belangen van natuur en
landschap krijgen zij een
bepaalde vergoeding uitgekeerd.
Gemiddeld kost dit de Overheid
ca. 1.100,—/ha per jaar.
Beheersvergoedingen kunnen
worden uitgekeerd wanneer voor
het betreffende gebied een
Beheersplan is vastgesteld.
Kunnen de belangen van natuur
en landschap niet in de agrarische
bedrijfsvoering worden ingepast,
dan worden dergelijke gronden
aangewezen als reservaat en
komen voor aankoop door de
natuurbescherming in
aanmerking.
De belangstelling om beheers
overeenkomsten af te sluiten
neemt toe en ook de realisering
van de reservaatsvorming vordert
gestaag.
De stand van zaken is momenteel
als volgt:
In Zeeland zijn voor een
oppervlakte van 1944 ha
beheersplannen opgesteld.
Hiervan is 1073 ha aangewezen
als beheersgebied en 871 ha als
reservaatsgebied. Op een
oppervlakte van 684 ha zijn
beheersovereenkomsten
afgesloten en 302 ha reservaat is
aangekocht.
In vergelijking met de rest van
Nederland is in Zeeland meer
beheersgebied dan reservaats
gebied aangewezen.
Bij de realisering van het
Relatienotabeleid loopt Zeeland
in de voorste gelederen.
Zijn de belangen van natuur en
landschap in het agrarisch gebied
nu voldoende veiliggesteld?
Allereerst moet in dit verband
gewezen worden op het
vrijwillige karakter. De boer is
vrij om al of niet een beheers
overeenkomst af te sluiten. Deze
overeenkomst heeft bovendien
slechts een geldigheidsduur van 6
jaar. Ook is de boer vrij om een
licht of zwaar beheerspakket af
te sluiten. Er is derhalve geen
garantie dat natuur- en
landschapsbelangen worden
veiliggesteld. Dit geldt zowel
voor het afsluiten van een
overeenkomst, voor de mate
waarin met de belangen van
natuur en landschap rekening
wordt gehouden als bij een
eventuele verlenging na 6 jaar.
Dat er inderdaad geen garantie
voor de veiligstelling van natuur
en landschap is mag blijken uit
het feit dat alleen al in 1988 ca.
90 ha Relatienotagebied in
Zeeuws-Vlaanderen is omgezet in
egaal, gedraineerd bouwland! Een
gegeven om echt van te
schrikken!
De effecten van de beheers
overeenkomsten zijn nog weinig
onderzocht. Om in deze lacune
te voorzien zal dit jaar
onderzoek worden verricht. In
Zeeuws-Vlaanderen zal
onderzocht worden in welke
mate het afsluiten van
beheersovereenkomsten effect
heeft op de botanische waarden.
In Midden-Zeeland wordt
gekeken naar het effect op de
weidevogelstand.
Hierboven werden slechts enkele
facetten van het
Relatienotabeleid verwoord. Er
zijn daarvan zeker positieve
effecten merkbaar. Of op deze
wijze echter ook op langere
termijn natuur en landschap in
het agrarisch gebied voldoende
worden veiliggesteld moet
betwijfeld worden.
Onze Stichting wil graag
zekerheid. Een zekerheid die ook
onze kinderen de garantie geeft
te kunnen leven in een
aantrekkelijk en waardevol
landschap. Wij geven om die
reden de voorkeur aan
reservaatsvorming. Alleen na
verwerving in eigendom door de
natuurbeschermingsinstanties is
er zekerheid voor een standvastig
en goed natuurbeheer.
tof*»-i -.£■* 'As
17
