Orchideeën
Dwergstern met
jong.
leggen als het gaat om de
favoriete nestplaats. Het resul
taat was dat zowel de dwerg-
sternkolonie als die van de
visdieven uitgroeide tot een
vestiging van internationale
allure.
Van algemeen erkend inter
nationaal belang zijn ook de
schorren en slikken in het
Oosterscheldegebied.
Net als de gemiddelde rekreant
hadden wij tot voor kort het
idee dat de vogels die daar
verblijven zoveel uitwijk
mogelijkheden hebben dat
verstoring niet al te veel kwaad
kan. Onderzoek van o.m.
Rijkswaterstaat heeft aan
getoond dat het allemaal veel
genuanceerder ligt. Eigen
onderzoek van Het Zeeuwse
Landschap maakte duidelijk
waar de echte knelpunten
liggen en waar het met het
betredingsprobleem niet zo'n
vaart loopt. Zo kon worden
vastgesteld waar strikte
afsluiting noodzakelijk is en
waar niet. Of de nu gekozen
koers de juiste is zal uit verder
onderzoek moeten blijken.
Eigenlijk is met deze paar
voorbeelden al zo'n beetje
aangegeven wat het onderzoek
van Het Zeeuwse Landschap
inhoudt en beoogt. Met
gebruikmaking van gegevens
van anderen en resultaten van
wetenschappelijk onderzoek
wordt in de eigen terreinen
onderzoek gedaan dat daarop
inspeelt. Met name die factoren
die door het beheer beïnvloed
kunnen worden krijgen daarbij
de aandacht.
De tot nu toe gebruikte voor
beelden betroffen vogels, maar
ook planten zijn prima geschikt
om te meten hoe het er met de
levensgemeenschap in een
gebied voor staat. Vooral orchi
deeën zijn in dat opzicht be
faamd. Ze zijn kritisch in hun
eisen, opvallend van kleur en
vorm en daardoor gemakkelijk
te tellen. Ideale planten om te
„monitoren". Die eigenschap
pen gelden niet in het minst
voor de bijenorchis, een in
Nederland erg zeldzame
orchidee, waarvan in 1978 een
zestal bloeiende exemplaren
ontdekt werd langs de Wester-
schenge. Het gebied werd
aangekocht en dank zij een
consequent volgehouden
verschralend maaibeheer nam
de plant voortdurend in aantal
toe. Als gevolg van wat stren
gere winters was er halverwege
de jaren '80 een kleine inzin
king, maar in 1990 waren de
aantallen hoger dan ooit. Er
waren ver over de duizend
bloeistengels. Met de orchi
deeën verstevigden ook andere
natuurwaarden hun positie.
Orchideeën zijn tenslotte slechts
indicatoren, waarvan de
ontwikkeling vooral gevolgd
wordt om bij te houden hoe het
er met een gebied in zijn
totaliteit voorstaat.
De positieve ervaringen met de
bijenorchis langs de Wester-
schenge geven aan dat er ook
voor andere planten en dieren,
of beter gezegd voor de levens
gemeenschap als geheel
interessante ontwikkelingen
mogelijk zijn. De politiek
speelde daarop in door een
strook aangrenzend bouwland
toe te voegen aan het be
staande reservaat. In het vorig
jaar uitgekomen landelijke
natuurbeleidsplan wordt de
Westerschenge aangewezen als
kerngebied, wat onder meer
inhoudt dat er subsidies be
schikbaar zijn om door middel
van natuurbouw de waarde van
het gebied verder veilig te stel
len. Recent bleek ook in dit
concrete geval weer dat onder
zoek van doorslaggevend
belang is voor de manier waar
op een gebied beheerd wordt.
Stagiaires die het gebied onder
zochten ontdekten namelijk dat
langs de Westerschenge
Noordse woelmuizen voor
komen. Dat is een muizesoort
die in zijn voorkomen beperkt
is tot enkele delen van West-
Nederland. Een beest dus om
zuinig op te zijn en om er het
beheer op af te stemmen.
De concrete vertaling van
onderzoeksresultaten naar de
dagelijkse praktijk vindt plaats
in zogenaamde beheers
plannen. Dergelijke plannen
worden - na advies van vele
deskundigen- vastgesteld voor
een periode van 12 jaar. Zo'n
betrekkelijk lange periode
voorkomt dat met het beheer
aan willekeurige modegrillen
wordt meegedaan. De levens
gemeenschap kan zich in alle
rust ontwikkelen in de ge
wenste richting. Van meet af
aan vindt er weer onderzoek
plaats öf en hoe dat allemaal in
zijn werk gaat
9
