Alpenwatersalamander
voor het paringsspel waarbij de
kam een belangrijke rol speelt.
Ook ten aanzien van de omge
ving is hij nogal kieskeurig.
Er moeten veel schuilplaatsen
zijn die een vochtig karakter
hebben. Een combinatie van ver
schillende mogelijkheden wordt
het meest op prijs gesteld.
Te denken valt aan ruigtekrui
den, heggen, bosjes, maar ook
aan houtstapels, vermolmde
boomstammen enz. Eigenlijk is
de kamsalamander een soort van
het ouderwetse kleinschalige
boerenlandschap, een landschap
dus met een veelzijdig karakter.
Aangezien dat kindschap steeds
meer verdwijnt, is het niet ver
wonderlijk dat ook de kamsala
mander het moeilijk heeft.
In Zeeland is hij beperkt tot
Zeeuws-Vlaanderen. Tot in de
zeventiger jaren kwam hij nog
voor in Zuid-Beveland (omge
ving 's-Gravenpolder), maar
recent zijn geen waarnemingen
voorhanden, ook niet van die
plekken waar ze vijftien jaar
terug wel zaten. In Oost-
Zeeuws-Vlaanderen komt de
soort voornamelijk voor in de
omgeving van Axel en Hulst.
In de meeste gevallen gaat het
daarbij om poelen gelegen op
boerenerven of de naaste omge
ving ervan, waar nog elementen
van het oude landschap aanwe
zig zijn.
Bepaald florissant ziet de toe
komst van de kamsalamander in
dit gebied er niet uit, gezien de
kwaliteit van de putten en het
aantal gevangen exemplaren.
Om deze situatie te verbeteren
heeft de Stichting Landschaps-
verzorging Zeeland een plan
ontwikkeld om de infrastructuur
van dit gebied voor wat betreft
de kamsalamander te verbete
ren. Dit plan voorziet in de aan
leg van nieuwe en de verbete
ring van oude poelen.
Ook ten aanzien van het land-
biotoop worden nieuwe voor
zieningen voorgesteld.
Een probleem hierbij is de gerin
ge mobiliteit van de kamsala
mander. De soort is in tegenstel
ling tot de kleine watersalaman
der weinig geneigd tot migreren,
hetgeen het koloniseren van
nieuwe poelen en de uitwisse
ling tussen verschillende sub
populaties nogal bemoeilijkt.
Het plan ziet er zeer goed uit.
Nu nog de financiën en de me
dewerking van de betrokken
particulieren. Pas dan kunnen
we hopen op een levensvatbare
populatie kamsalamanders in dit
deel van Zeeland. In West-
Zeeuws-Vlaanderen zijn de voor
uitzichten wat positiever.
Een aantal gebieden waar zich
nog een levensvatbare populatie
kamsalamanders bevindt is in
handen van natuurbescher
mingsorganisaties zoals het
Zeeuwse Landschap en Staats
bosbeheer. Het beheer van deze
terreinen is mede gericht op het
voortbestaan van de soort.
Voor menigeen was de vondst
van alpenwatersalamanders in
de bossen van de Waterleiding
Maatschappij bij Sint-Jansteen
een verrassing. Bij nader inzien
is het voorkomen niet zo ver
wonderlijk. Deze fraaie salaman
der wordt in Brabant en Limburg
regelmatig aangetroffen en wie
het landschap aldaar vergelijkt
met de zuidrand van Zeeuws-
Vlaanderen zal zeker overeen
komsten ontdekken.
De Zeeuwse kleigronden heb
ben hier plaatsgemaakt voor
zandgronden die aansluiten op
de situatie in België. In dit
gebied komDpuur zoet water
voor. Op verschillende plekken
treft men kleinere en grotere
boscomplexen aan zoals bij Sint-
Jansteen en Clinge. Juist deze
factoren: de aanwezigheid van
zoet water, leem- of zandgrond
met daarbij bos in de directe
omgeving, zijn de belangrijkste
factoren die het voorkomen van
de alpenwatersalamander
mogelijk maken. Ook aanslui
tend in België is de soort te vin
den. De vraag rijst of hij altijd in
dit deel van Zeeuws-Vlaanderen
voorkwam. In een artikel in het
blad van de plaatselijke natuur-
beschermingsvereniging De
Steltkluut gaat Luud Persijn. zelf
een geboren Heikanter, hierop
nader in. uitgaande van een
vondst die hij omstreeks 1958
deed in de Boskreek te Koe
wacht. Ook brengt hij een drink
put ter sprake waarin recent
alpenwatersalamanderlarven zijn
ontdekt, terwijl zij hier voorheen
nooit gevonden zijn. Hij veron
derstelt dat de soort in het grens
gebied altijd al in geschikte ter
reinen (water bos) aanwezig is
geweest. De aanleg van nieuwe Kaartje 3.
bossen in de zeventiger jaren
heeft geleid tot nieuwe geschikte
gebieden voor de soort, waar
door uitbreiding van het areaal
van de alpenwatersalamander
mogelijk is geworden.
Ter afsluiting van dit verhaal een
paar adressen waar u eventuele
aanvullingen op de versprei
dingskaartjes kwijt kunt.
Kees Musters, Bellinkstraat 28,
4331 GW Middelburg en
B. Krebs. Planketent 3.
4458 SE 's-Heer Arendskerke.
Bij voorbaat onze dank.
B.P.M. Krebs is biologisch
medewerker van het Delta-
instituut te Yerseke. Kaartje 4.
12
