Wandelingen
door het Zeeuwse Landschap
Wi W
door Chiel Jacobusse
De eendenkooi
Anna Jacobapolder
De kooi in
Een eendenkooi is één brok
geheimzinnigheid. De zorg
vuldig afgeschermde vang-
pijpen, de sluippaadjes door
het kooibos en niet te
vergeten de stilte, helpen
daar allemaal aan mee.
Zeker een kooi die - om wat
voor reden dan ook - „vang-
klaar" wordt gehouden is een
wereldje op zichzelf.
Zo'n kooi ligt er nog bij Anna
Jacobapolder, aan de noord
kant van Sint-Philipsland,
vlak tegen de Oosterschelde.
Eendenkooien zijn een typisch
Nederlands bedrijf. Ze stammen
uit een middeleeuwse traditie
om met list en bedrog eenden te
vangen voor de consumptie.
De kooi bij Anna Jacobapolder
beantwoordt aan het algemene
beeld: een door bos omgeven
waterplas, in vier richtingen uit
mondend in een vangpijp.
„Kooien" is een heel ingewik
keld vak met eigen traditie en
eigen vaktaal.
Met wat versimpeling kun je de
werking van een kooi ongeveer
als volgt voorstellen: op de kooi-
plas leven tamme lokeenden, in
gezelschap van wilde soort
genoten die de kooi als uiter
mate rustig broedgebied ontdekt
hebben.
's Nachts trekken de eenden op
voedseltocht de polder in om in
de morgenschemering terug te
komen naar de kooiplas, met in
hun kielzog hun wilde soort
genoten.
Door vaste gewoonte getraind
zwemmen de lokeenden een
vangpijp in, wanneer daar het
hondje van de kooiker ver
schijnt.
Nieuwsgierig geworden wilde
eenden zwemmen mee, en dan
is het aan het kooihondje om ze
met een spelletje verdwijnen en
weer verschijnen mee te lokken,
de vangpijp in.
De eenden van de huisstal
kennen het trucje en trappen er
niet in, maar hun wilde soort
genoten laten zich meelokken.
m i wu P3» y'"*" t-ifs
De kooiplas mondt
in vier richtingen uit
in een vangpijp.
Halverwege de vangpijp komt
ineens de kooiker vanachter het
rietscherm, en de eenden vliegen
weg naar het einde van de vang
pijp.
Een onbeplante plek in het
dichte bos lijkt een prima ont
snappingsroute, maar juist daar
mondt de pijp uit in een vang-
fuik, waar ze geen kant meer
opkunnen. Over „de pijp uit
gaan" gesproken!
De kooi van Anna Jacobapolder
wordt in vangklare toestand
gehouden, en dat is ook voor de
natuur niet onbelangrijk, omdat
daarmee het in de wet
verankerde „afpalingsrecht" in
stand blijft.
Dat houdt in dat in een wijde
cirkel rondom de kooi geen
verstorende activiteiten ont
plooid mogen worden.
Maar kom. laten we eens gaan
kijken wat de natuur in de
eendenkooi te bieden heeft.
Zodra je het erf opkomt klinkt
het felle gekef van „Mycoll" het
kooihondje. Hij danst speels om
de bezoeker heen. maar pas op.
Wie al te familiair wordt kan op
een fikse knauw rekenen.
En daar dwarrelt zowaar een
kleine vos, zo op het oog nog
wat aarzelend, nauwelijks
bekomen van de lange winter
slaap.
Nu naar de eerste vangpijp.
Hier is het zaak om je echt
gedeisd te houden; ieder takje
wat kraakt is er één te veel.
Kijk daar nou toch. Aan de rand
van het kooibos zijn twee
fazantehanen slaags geraakt.
Ze springen woest tegen elkaar
op en de veren stuiven in het
rond.
Als je niet al te opvallend nadert
vechten ze gewoon door, alles
en iedereen om zich heen
vergetend. Het altijd weer op
laaiende gevecht om het recht
van de sterkste.
Vertrekpunt
excursie.
We lopen langs het met klimop
begroeide oude kooihuisje,
achterom de werkschuur naar de
notenwei. Tussen de jonge note-
bomen bloeien de voorjaars
bloemen en hommels en bijen
zijn er als de kippen bij om mee
te doen aan het lentefeest.
AnnaJacobajWlder
4
