Internationale kiekendieven-
bijeenkomst in Saeftinghe
door André Bourgonje
Door de leden van de Vogelwerkgroep van "De Steltkluut"
werd van 22 tot 24 februari 1992 rond het Verdronken Land
van Saeftinghe nu al weer voor de vierde keer het inmiddels
internationale kiekendievenweekeinde gehouden.
In 1984 werd vanuit Engeland een project gestart om de
slaapplaatsen van blauwe kiekendieven in de winter te
volgen. Behalve op veel plaatsen in Groot-Brittannië werd
ook op het vaste land van Europa op verschillende plaatsen
deelgenomen aan dit projekt.
I let was reeds lang bekend dat
rond Saeftinghe 's winters heel
wat blauwe kiekendieven waren
te vinden.
Het lag voor de hand dat de
leden van de Vogelwerkgroep
van
Natuurbeschermingsvereniging
"De Steltkluut" besloten om ook
aan deze winterslaapplaats-
tellingen mee te gaan doen.
Om de eigenlijke slaapplaatsen
te ontdekken werd op verschil
lende plaatsen langs de dijken
van Saeftinghe tegen het vallen
van de avond gepost om te zien
welke richting de vogels aan
hielden als ze richting slaap
plaats vlogen. Na een aantal
malen deze vliegrichtingen te
hebben genoteerd werd de
vermoedelijke ligging van de
slaapplaats duidelijk. Bij deze
eerste pogingen leek het om
zo'n 15-20 vogels te gaan en
navraag bij de coördinator voor
het projekt in Nederland leerde
dat dit dan gelijk een van de
grotere slaapplaatsen van
Nederland zou zijn. Gestimu
leerd door dit eerste succes
werd besloten om het daarop
volgende seizoen serieus mee te
gaan doen aan de blauwe
kiekendieven slaapplaatsen
tellingen.
Bij aanvang van het seizoen
1988-1989 bleek al snel dat
Saeftinghe de grootste slaap
plaats van Nederland en op dat
moment ook van Europa bezat.
De interesse van zowel de
Nederlandse als de Engelse en
de Franse coördinator was snel
gewekt en zij wilden zo snel
mogelijk deze slaapplaats met
eigen ogen komen bekijken.
Hierdoor was het eerste kieken-
diefweekeinde in Saeftinghe een
feit. Tijdens deze eerste winter
werd al een maximum van 43
vogels op de slaapplaats geteld.
Omdat de slaapplaats zeer dicht
bij de dijk lag op een voor de
waarnemers makkelijk te
bereiken plek konden de
tellingen op een comfortabele
en nauwkeurige manier worden
uitgevoerd. Verder werd het
idee opgevat om via de analyse
van braakballen wat meer over
het voedsel te weten te komen.
Deze braakballen konden
immers zo vlak onder de dijk
betrekkelijk makkelijk worden
verzameld. De eerste ontmoe
ting met de coördinatoren in
februari 1989 werd een groot
succes met een fraaie telling van
34 vogels op de slaapplaats.
Voor onze gasten was het de
eerste keer dat ze een grote
verzameling kiekendieven op
een slaapplaats zagen. De
meesten wisten ook niet dat
kiekendieven buitendijkse
brakwater schorren konden
gebruiken om te slapen.
In de winter 89/90 bevond de
blauwe kiekendievenslaapplaats
zich op dezelfde plek zodat de
tellingen en het verzamelen van
de braakballen weer regelmatig
konden plaatsvinden.
Het maximum lag zelfs op
54 vogels. Tijdens de kieken-
dievenbijeenkomst in februari
werden er ook meer dan het
jaar ervoor geteld namelijk 43.
Dit was de eerste winter sinds
het stoppen van de jacht in
Saeftinghe. Dit had belangrijke
consequenties voor het kieken-
dievenonderzoek. In de winter
90/91 bleek het aantal grauwe
ganzen in het schor fors te zijn
toegenomen. Vermoedelijk door
de grotere rust in het gebied
(geen jacht) verspreidden ze
zich meer over het hele schor
tot aan de zeedijk. Dit had tot
gevolg dat de slaapplaats van de
blauwe kiekendieven nu dooi
de grauwe ganzen op zoek naar
zeebieswortels herschapen werd
in een modderpoel. Ook ging
hierdoor de rust op de slaap
plaats verloren: de groepen
grauwe ganzen zijn zeer luid
ruchtig en kiekendieven zijn
voor een deel op hun goed
ontwikkelde gehoor aan
gewezen om op de slaapplaats
vijanden te lokaliseren. Gevolg
was dat de kiekendieven elders
in het schor gingen slapen op
een plek die zeer moeilijk te
bereiken was. Bovendien
verspreidden de vogels zich
meer over het gebied, waardoor
het tellen moeilijker werd.
Bij de pogingen om de nieuwe
slaapplaats van de blauwe
kiekendieven te lokaliseren
werd vastgesteld dat er een
relatief groot aantal bruine
Kiekendief met
ganzen in
Saeftinghe.
Waterverfschilderi
van de bekende
vogelschilder Bmc
Pearson, die een
kiekendieven-
weekend in
Saeftinge bijwttonde.
18
