Uit het beheer
door Gert Jan Buth
Verzanding van
Het Zwin
Waterstaatkundig experiment
in het Zwin
Het Zwin, op de grens tussen België
en Nederland, is een sluftergebied.
n de duinenrij van het Zwin is een
ipening aanwezig waardoor de zee
iet schorgebied achter de duinen kan
iverspoelen. Vroeger was het Zwin
en brede zeearm waaraan handels
steden als Brugge, Damme en Sluis
aroot geworden zijn. In de Middel
eeuwen begon de zeearm echter te
erzanden, met onder andere het
■conomisch verval van Brugge tot
gevolg. Door maatregelen als de
lanleg van kanalen en ontpoldering,
jen maatregel die momenteel uit
logpunt van natuurontwikkeling in
de belangstelling staat, heeft men
evergeefs getracht de verzanding
egen te gaan. Ook in het huidige
estant van het Zwin is verzanding
.■en actueel probleem. Ten gevolge
an de doorgaande verzanding is het
ichorgebied steeds hoger komen te
iggen. De komberging van het
tebied is daardoor verkleind, met als
tevolg dat bij eb de stroomsnelheid
an het water lager is dan bij vloed,
let andere woorden, de hoeveelheid
and die met opkomend water het
.ebied binnenkomt bezinkt daar
grotendeels en wordt niet meer afge-
oerd via de ebstroom. Zonder maat-
egelen zal het schorgebied van het
'win binnen enkele jaren zo hoog
:ggen dat het nauwelijks, en nog
nkele jaren verder, nooit meer over-
poeld zal worden. Het internationale
latuurgebied zal daardoor sterk van
arakter veranderen en de huidige
arakteristieke schorvegetatie en kust-
ogelgemeenschap zal daardoor ver
wijnen. Vooral van Belgische kant
ordt zo'n ontwikkeling sterk
ictreurd.
)m een wijs oordeel te vellen over de
erzanding van het Zwin is enkele
aren geleden een Internationale
iwincommissie samengesteld, waarin
rnder andere de Commissaris van de
koningin in Zeeland zitting heeft.
Die commissie heeft weer een
Technische Werkgroep in het leven
geroepen, die het probleem in kaart
moet brengen en tevens een aantal
mogelijke oplossingsmaatregelen
moet uitzoeken. In die Technische
Werkgroep zit onder andere de
Stichting "Het Zeeuwse Landschap",
beheerder van het Nederlandse deel
van het Zwin. Om de verzanding
tegen te gaan, of beter gezegd om de
ontwikkeling weer tientallen jaren
terug te draaien, zijn ingrijpende
maatregelen nodig, bijvoorbeeld het
schorgebied afgraven. De werkgroep
is momenteel de plussen en minnen
van de verschillende maatregelen, en
de financiële consequenties daarvan,
aan het uitwerken. In de tussentijd
vinden er gemiddeld eens in de twee
jaar periodieke maatregelen plaats om
de verzanding t an het Zwin af te
remmen. Er wordt dan in de mon
ding van de Zwingeul, nog net op het
strand, een zogenaamde zandvang
uitgegraven. In dat kunstmatige meer
valt de stroming van het binnen
komende vloedwater weg, waardoor
ter plaatse het meegevoerde zand
bezinkt en er dus geen zand in het
schorgebied terecht komt. Afhankelijk
van het aantal extra hoge waterstan
den is zo'n zandvang na één tot twee
jaar vol en moet dan weer opnieuw
uitgegraven worden. Dit najaar gaat
dat weer gebeuren. Deze maal is
België aan de beurt om ca 90.000 m'
zand uit te graven en verderop tegen
de duinvoet af te zetten.
Aansluitend op het uitgraven van een zandvang in
het Zwin zal de Technische Hogeschool uit Delft dit
najaar een experiment uitvoeren om na te gaan hoe
op praktijkschaal een dijkdoorbraak plaatsvindt. De
monding van de Zwingeul wordt dan vlak voor een
extra hoge vloed voor enkele uren afgedamd met
een zandlichaam. Vanaf een meetbrug wordt precies
gevolgd en gemeten hoe de vloedgolf het
zandlichaam zal wegspoelen, welke stroomsnelheden
daarbij spelen en hoe diep de ontgrondingskuil ach
ter het zandlichaam wordt. De informatie die dit
fundamenteel wetenschappelijk onderzoek oplevert is
van belang voor toekomstige kustverdedigings-
werken. Normaliter vinden dergelijke tamelijk ingrij
pende wetenschappelijke experimenten niet plaats in
de natuurgebieden van Het Zeeuwse Landschap. In
dit geval kunnen de onderzoeksaktiviteiten echter
gekoppeld worden aan de nog veel omvangrijkere
graafwerken voor een zandvang. De 4.000 nr' zand
die met deze zogenaamde bresgroeiproef gemoeid is
zal direct na het experiment uit de dan net aangeleg
de zandvang verwijderd worden.
11
1 ■'vMliiLtj. yt/iflH»
De Mwinmonding heeft sterk te lijden onder verzanding
