Filmen in Saeftinghe,
notities van een vreemdeling
door Rob Bijnsdorp
Iedereen die Het Verdronken Land van Saeftinghe van
dichtbij wil leren kennen, kan vanaf nu in het bezit komen
van de vierdelige videoserie: 'Saeftinghe in vier seizoenen'.
Ook voor mensen die al eens hebben deelgenomen aan een
excursie in het gebied, is deze filmimpressie zeer de moeite
waard. 'Want,' zeggen zelfs de gidsen van Het Zeeuwse
Landschap, 'het verdronken land is van dag tot dag en door
alle seizoenen heen steeds weer anders.'
Regisseur en producer Rob Bijnsdorp
heeft Saeftinghe in korte tijd grondig
leren kennen. Vanaf de eerste kennis
making schreef hij zijn ervaringen op
in een logboek met de titel 'Notities
van een vreemdeling'. Voor dit spe
ciale nummer van Zeeuws Landschap
maakte Bijnsdorp een samenvatting
van zijn aantekeningen.
In de ban
Sinds de eerste kennismaking met
Saeftinghe heb ik een tiental tochten
in het schorrengebied gemaakt; soms
slechts enkele uren, meestal een lange
dag. Ik ben het gebied ingetrokken
vanaf de dijk bij Emmadorp, maar
ook vanaf een boot, geankerd voor
het Konijnenschor en het Groot
Hondengat. Driemaal heb ik bij
'De Noord' de nacht doorgebracht,
luisterend naar de geluiden van het
rusteloze nachtleven. Alles wat ik over
Saeftinghe kon vinden heb ik gelezen.
De beheerders en de gidsen van
Het Zeeuwse Landschap hebben mij
veel verteld en geleerd. Toch ben ik
een vreemdeling en dat zal altijd zo
blijven. Vreemdelingen zijn allen die
n Saeftinghe niet in de voetstappen
can hun voorouders lopen. Zelden
zag ik zo'n sterke band tussen mens
:n landschap als bij de gidsen en
indere Saeftinghe-kenners, die met
iet Verdronken Land zijn
ipgegroeid
Ik denk dat juist een vreemdeling in
•taat kan zijn om in woorden en
beelden een landschap als Saeftinghe
te beschrijven. De verrassingen en
momenten van verwondering zijn
nog vers. Een zekere afstand tot het
gebied is nodig om binnen de
beperkte ruimte van film of verhaal de
hoofdlijnen niet te verhezen. Maar
wie als vreemdeling deze taak op zich
neemt speelt hoog spel. Je dient het
gebied met eerbied te betreden en je
moet bijzonder voorzichtig omgaan
met wat je meent te zien, denkt te
horen, vermoedt te begrijpen. In
Saeftinghe is nooit sprake van 'de
werkelijkheid'. Tien mensen die
onafhankelijk van elkaar langs eenzelf
de route het schor intrekken, komen
met tien verschillende ervaringen
weer terug. Een vreemdeling moet
zijn ervaringen voortdurend toetsen
aan die van de echte Saeftinghe -
lopers.
Dit moet iedereen zien
Najaar 1992. De eerste ontmoeting
met Saeftinghe. Het staat op het
programma van een persexpeditie in
het Scheldegebied. Met laag water
een landing per rubberboot op het
Konijnenschor.
Rechthoekige gaten in een oude
veenlaag. 'Hier is tijdens de oorlog
nog turf gestoken,' zegt de gids.
Verbazing; bijna vijftig jaar na dato
zijn langs de randen van de gaten nog
steeds de snijsporen te zien van de
spades!
Lopen over de eindeloze strandvlakte
met metershoge stroomribbels. Fris
groene velden van zeebies. Daar
doorheen smalle paadjes vol afdruk
ken van fouragerende vogels. Eén
zo'n paadje mondt uit in een ronde
open plek. Daar zijn zóveel afdrukken
van vogelpoten, dat dit wel een verga
derplaats lijkt. Diepe ronde gaten in
het slik verraden de plaats waar gan
zen zeebiesknolletjes hebben gegeten.
Aan de rand van de Ijskelder uitkij
ken over grote aantallen fouragerende
smienten. 'Wat een fascinerend
gebied,' denk je dan, 'Iedereen zou
dit moeten zien!'
Een tweede ontmoeting. Jungle van
metershoge zeeasters aan het einde-
van hun bloeiperiode. Uitgestrekte
velden met riet. We banen ons een
weg erdoorheen; nemen een zacht-
slikkige meanderende geul; trekken
weer verder door de ruigte, tot we
aan een vlakte komen. Daarachter ligt
Zilvermeeuwen
15
