Landschap en cultuurhistorie
V: I 1
- i f H
"een zaak die de hele bevolking aangaat"
AA
V-
Ap -V
mm,
door prof. dr. G.J. Borger
Bij liet aantreden van het nieuwe kabinet
heeft de premier in de regeringsverklaring
uitgesproken dat de instandhouding van een
aantrekkelijke leefomgeving tot de
grondwettelijke zorgplicht van de overheid
behoort. Bij de instandhouding van die
aantrekkelijke leefomgeving let de overheid
niet alleen op natuur en landschap, maar
ook op de cultuurhistorische kwaliteit van
ons woon- en leefgebied. De laatste jaren
zien we dan ook een toenemende aandacht
voor de cultuurhistorie.
Dat geldt niet alleen voor liet beleid
van het Rijk, maar ook voor de
inspanningen die de provincies, de
gemeenten en de waterschappen zich
getroosten.
Een verantwoord beleid ten aanzien
van de cultuurhistorie is echter niet
alleen een zaak van bestuurders en
politici.
Het is een zaak die de gehele
bevolking aangaat. En vaak blijkt daar
grote belangstelling voor te bestaan!
Als je uitlegt waar het eigenlijk om
gaat bij kronkelende wegen, dijken of
sloten, merkwaardige kavelvormen of
opmerkelijke hoogteverschillen in het
maaiveld, dan vind je in menige
bewoner van een streek of dorp al
snel een aandachtige toehoorder. Dat
is althans mijn ervaring.
Dat meeleven van de bevolking is
nodig. Als er besluiten genomen
moeten worden over veranderingen
in de woon- en leefomgeving van de
mensen, dan is dat in de eerste plaats
een uitdaging voor de bewoners zelf.
Als zij niets geven om de bijzondere
kwaliteiten van het landschap om hen
heen, dan is het erg moeilijk om vol
te houden dat bepaalde landschap
pelijke kenmerken behouden moeten
blijven. Het behoud van het oude is
namelijk geen doel op zichzelf of een
onredelijke belemmering voor nieuwe
ontwikkeling. Integendeel, het is de
bedoeling om bij alle nieuwe
ontwikkelingen die noodzakelijk zijn,
de rijkdom van het verleden in het
'J 2 4
1 4
fik."
'X
"f.AG,.
*->.-■ -
A-GyA;,,
ÏP'.f' ,i -
Student Alwin Baart maakte een
videofilm over de cultuur
historie van het Zeeuwse land
schap. Onze Stichting werkte
mee aan de totstandkoming
ervan. Bij de presentatie van de
film hield prof. dr. G.J. Borger
onderstaande inleiding.
landschap te behouden en op die
manier de identiteit van het eigen
gebied te bewaren voor komende
geslachten. Het maken van dergelijke
afwegingen is vaak erg moeilijk.
Hoe bepaal je wat het belang is van
het oude en wat de betekenis is van
het nieuwe? Daarvoor is vaak veel
kennis, inzicht en wijsheid nodig! En
ook dat geldt niet alleen voor de
bestuurders en de deskundigen, maar
evenzeer de bevolking. Ongelukkiger
wijs moet men telkens weer
vaststellen dat daar een zwakke steen
zit in het beleid ten aanzien van de
cultuurhistorische waarden in het
Nederlandse landschap. Dat geldt
niet alleen Zeeland, maar ook andere
delen van ons land. Hoe draag je de
beschikbare kennis over het verleden
van het landschap en de bewoning
over op de mensen die er wonen en
die het dus als eerste aangaat? Hoe
maak je duidelijk waar het om gaat en
wat het belang is van landschappelijke
schoonheid en cultuurhistorische
waarden?
De videofilm van Alwin Baart over
"Het Zeeuwse landschap" vormt een
goed voorbeeld hoe men te werk kan
gaan. De film geeft op heldere wijze
weer wat de kwaliteiten zijn van het
Zeeuwse cultuurlandschap, te midden
van de belangen van landbouw,
visserij, recreatie en natuur. In mijn
ogen is het dan ook een zeer
bruikbaar hulpmiddel om de kennis
over het verleden van landschap en
bewoning te vertalen naar de
leefwereld van de bewoners. Op die
manier moet het mogelijk zijn om de
mensen duidelijk te maken wat de
historische kwaliteiten zijn van het
Zeeuwse landschap. In de film gaat
het vooral om de schoonheid en de
ecologische kwaliteiten van Zeeland.
De zorg voor het landschap heeft
16
