Week van het Landschap oud en vervallende was en dat op feestdagen en anders dikwijls vele leden buiten de deur moesten staan, hetzelve ook bij tempeest storm), als men meende, dat de kerk ter neder zou vallen." Wegens gebrek aan geld- "mangel van middelen" noemde men het- werd de stenen kerk die er nu staat, pas in 1654 in gebruik genomen. alikruiken een goede bron van bestaan. Hieraan kwam in de negen tiende eeuw een einde door de steeds verdergaande verzanding van het Zwin. Velen vonden een nieuw bestaan in de landbouw. Anderen gingen hun geluk beproeven in Amerika (omstreeks 1840). In 1872 werd weer een deel van het Zwin ingepolderd, doch het land dat beschikbaar kwam, was van niet te beste kwaliteit. Het zand is er rusteloos en als in een tijd van droogte de wind tot een storm aanwakkert en fel over de Willem Leopoldpolder blaast, dan stuift het in dichte wolken naar het oude land, Retranchement tot last! Het Zwin Over het restant van het eens zo machtige Zwin zou nog heel veel te vertellen zijn, maar we zitten dan in het heden en niet meer in de historie. Retranchement is er terecht trots op en het doet goed ook eens te lezen, wat anderen er van zeggen. Daarom wil ik besluiten met een citaat uit het werkje "ons eigen landje" van de heer J. Ch. Cornells: "Het wisselend water, het kleurige strand, de blonde duinen, de groene schorren... de schepen, de schapen, de vogels, de wolken... dit alles en nog veel meer maakt de oude monding van het Zwin tot een oord van bloeiende schoonheid" Middelen van bestaan In oude tijden vormden scheepvaart en de visserij van garnalen, mossels en De vrede van Munster Inmiddels was de tachtigjarige oorlog geëindigd. Volgens een tractaat bij de vrede van Munster moest de ver- schansig gesloopt worden. Hieraan werd niet voldaan. De vervallen metsel- en timmerwerken behorende bij de vesting, werden in 1681 publiek verkocht. Daar het niet meer toegestaan was de vesting te bezetten, bediende men zich tot 1794 van een oorlogsschip, dat meestal voor Retranchement geankerd lag. De kapiteins ervan hadden binnen de verschansing "een tuin met vijvers en andere inrigtingen tot verlustiging." Langzamerhand slibden de grachten dicht. Ook de wallen moesten een veer laten. Om zand machtig te wor den, werd een deel ervan afgegraven en bij het aanleggen van wegen en een tramwissel verdween een ander deel. met dank aan J. Vercauteren voor het beschikbaar stellen van illustraties. 10

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Landschap | 1995 | | pagina 10