Op zoek naar... de slechtvalk
door Chiel Jacobusse
Eerlijk is eerlijk; het blijft een beetje een
gok om op pad te gaan in de hoop op een
ontmoeting met de slechtvalk. Wat dat
betreft moet het ooit anders geweest zijn,
getuige de naam van de vogel. Want slecht
slaat niet op het vermeende karakter van
deze indrukwekkende roofvogel. Het is een
oud woord voor "gewoon" of "algemeen".
En hoewel het de slechtvalk stukken beter
gaat dan enkele decennia geleden blijft het
een buitenkansje om het beest in levenden
lijve te zien. De meeste trefkans bieden de
wintermaanden, want als broedvogel is de
slechtvalk naar men aanneemt altijd
zeldzaam geweest. De ecologische atlas van
de Nederlandse roofvogels somt totaal voor
de twintigste eeuw zeventien broedgevallen
op, maar besteedt geen aandacht aan een
mogelijk broedgeval in Zeeuws-Vlaanderen
halverwege deze eeuw.
Enfin, geluk kun je afdwingen.
Slechtvalken hebben in de Delta hun
vaste gebieden waar ze zich regel
matig vertonen. Uitgestrekte natuur
gebieden langs open water bieden
wat dat betreft de beste kansen.
Saeftinghe, de Middelplaten en de
natuurgebieden langs het Krammer-
Volkerak zijn jaarlijks bevolkt met
overwinterende exemplaren. En als op
een tocht naar zo'n gebied de slecht
valk onverhoopt verstek laat gaan,
dan zijn er altijd wel de nodige ande
re roofvogels die zich laten bewonde
ren. De sperwer, het smelleken en de
vooral de blauwe kiekendief leggen
eenzelfde terreinvoorkeur aan de dag.
Eerst even kennismaken. Een manne
tje slechtvalk meet zo'n 60 centi
meter, zijn eega ruim een decimeter
meer. De kop en vleugels zijn aan de
bovenkant leigrijs; de buik, hals en
wangen zijn vuilwit, met op, de buik
zwarte dwarsbanden. Kenmerkend is
een zwarte baardstreep, die aan
weerszijden van de snavel schuin naar
beneden loopt.
Slechtvalken zijn onvoorstelbaar
snelle jagers. Vanaf een hoge zitplaats
worden luchtaanvallen ingezet. Zo'n
zitpost kan een dode boom zijn, maar
ook bijvoorbeeld een hoogspannings
mast, of, zoals op Neeltje Jans de
reservepijler die in de betonhaven
staat. Cirkelend vanaf grote hoogte
duikt hij bij voorkeur van achteren op
zijn prooi. Bij een duikvlucht sluit de
slechtvalk de vleugels dicht tegen het
lichaam en suist als een raket naar
beneden met snelheden tot 300 kilo
meter per uur, en daarmee is de
slechtvalk de snelste roofvogel ter
wereld. Met z'n lange vleugels is hij
geschikt voor snelle vluchten in weid
se landschappen. Wat de grootte van
zijn prooien betreft is de slechtvalk
ook niet kinderachtig. Duiven,
kraaien en meeuwen zijn niet veilig
en zelfs andere roofvogels, zoals
buizerd of ransuil worden soms
De slikken van de
Heen; jachtgebied
van de slechtvalk
4
