Omdat het zo'n weerbarstig gebied
is, duurde het lang eer er een ruilver
kavelingsplan lag. Toen het zover was
voor wat betreft de plannenmakerij,
waren de inzichten drastisch gewij
zigd. De tijd dat het een automatisme
was om iedere kronkel recht te
trekken en alle reliëf met de bulldozer
te behandelen was voorbij. Er kwam
een redelijk groot bemeten reservaat
in de plannen te staan, en bovendien
een oppervlakte beheersgebied waar
de boer de scepter zwaait met inacht
neming van de natuurwaarden.
Aan Het Zeeuwse Landschap de uit
daging om de natuurwaarden in het
reservaat, waaronder de vele broeden
de weidevogels in stand te houden.
Wat de weidevogels betreft doen zich
dan verschillende mogelijkheden
voor. Bijvoorbeeld het opzetten van
de waterstand, zodat het gebied
moerassiger en daarmee aantrekke
lijker wordt, of het verlaat inscharen
van het vee om vertrapping van de
legsels te voorkomen. Ook het be
strijden van natuurlijke vijanden van
weidevogels, zoals kraaiachtigen en
wezels zou de stand ten goede kun
nen komen. Het zijn allemaal moge
lijkheden die elders met succes in de
praktijk gebracht worden.
Toch is er voor geen van deze moge
lijkheden gekozen. Ze hebben alle
maal hun schadelijke neveneffecten
voor andere onderdelen van de
levensgemeenschap. Het opzetten van
de waterstand bijvoorbeeld zou ten
koste gaan van de zoute kwel, en het
heel laat in het jaar pas inscharen van
het vee betekent de nekslag voor
allerlei voorjaarsplantjes, die de
concurrentie met het gras alleen in
beweide situaties aankunnen.
Uiteindelijk is er gekozen voor een
simpel ogende aanpak. De Yerseke
Moer met al zijn natuurwaarden,
maar ook de Nederlandse weide
vogelstand in zijn algemeenheid is
ontstaan dankzij het traditionele
boerenbeheer. Het zoveel mogelijk
voortzetten van dat beheer is dus de
beste garantie om te houden wat je
hebt. "Zoveel mogelijk" houdt in dat
er wel eens compromissen gesloten
moeten worden. Traditioneel boeren
beheer houdt in dat er tal van zaken,
zoals bemesting, ontwatering, egali
satie en bespuiting achterwege dienen
2te blijven.
Vroeger kon dat allemaal, dankzij de
aanwezigheid van een groot poten
tieel aan goedkope menskracht op het
boerenbedrijf. En juist op dat punt
treden nog wel eens knelpunten op.
Het is bijvoorbeeld ondoenlijk om op
300 hectare weiland de distels met de
disteltang te lijf te gaan. Daarvoor
wordt de trekker met maaibalk en in
incidentele gevallen zelfs de gifspuit
ingezet. Achterwege laten van kunst
mest wordt consequent doorgevoerd,
maar met de zure regen komen meer
voedingsstoffen mee dan een voor
oorlogse boer op zijn akker bracht.
Veel mitsen en maren dus, maar waar
het om gaat zijn natuurlijk de prak
tijkresultaten. Na vijftien jaar beheer
van een substantiële oppervlakte is
daar wel voldoende inzicht in verkre
gen. Om bij de weidevogels te blij
ven: daar overtreffen de beheers-
resultaten de stoutste verwachtingen.
Ieder jaar zijn er weer verrassingen.
Zeldzame soorten als de smient en de
velduil, maar ook een sterke aantals
toename van de minder zeldzame
soorten. Het aantal kieviten is ver
drievoudigd en het aantal broedende
grutto's was in 1995 zelfs vijf maal zo
hoog als in 1978. En de groei lijkt er
nog niet helemaal uit, want met name
grutto en veldleeuwerik vertonen nog
steeds flinke stijgingen. De meest
kritische weidevogel die in flink aantal
in het gebied voorkomt is de
tureluur. Het lijkt erop dat die zijn
plafond wel heeft bereikt, want na
een verdubbeling van het aantal werd
rond 1985 de piek bereikt en trad
geen verdere stijging meer op.
Het past niet in de opzet van dit
artikel om tabellen en cijferreeksen te
presenteren. Maar bij iedere voor-
jaarstocht door de Moer valt het op:
de weidevogels tieren er in volle
glorie. Graag nodigen wij u uit om
een keer mee te genieten van al dat
moois.
We houden een speciale weide
vogelexcursie op zaterdag 4 mei.
Vertrek om 10.00 uur vanaf het
schuurtje aan de Reeweg. Laarzen
en een verrekijker zullen op de
tocht zeker hun diensten bewijzen.
N.B.: Mocht het koud, regenachtig
weer zijn dan wordt het een alter
natieve tocht, want betreding van
het weiland is dan funest voor de
jonge kuikens.
Illustraties: Adri Karman
9
