Project vrijwillige
weidevogelbescherming
door Marianne Lundahl
In april/mei 1995 is het Project Vrijwillige
Weidevogelbescherming in Zeeland van start
gegaan. Nestbescherming als gezamenlijke
inspanning van boer en vrijwilliger staat
hierin centraal. In het kort waarom
nestbescherming op gangbaar boerenland,
de zogenaamde 'witte gebieden', naast
reservaatsbeheer belangrijk is. En welke rol
speelt Zeeland als akkerbouwprovincie voor
weidevogels?.
Nederland als surrogaat
toendra
Nederland is tot op de dag van van
daag een toevluchtsoord voor de
voormalige steppe- of toendravogels,
nu weidevogels genoemd. In de afge
lopen eeuwen vielen de grote steppe
gebieden (toendra's en moerasachtige
hoog- en laagvlakten) in Europa
geleidelijk aan weg. De steppevogels
zochten hun heenkomen in de uitge
strekte poldergebieden van het euro-
pese laagland, met name naar de natte
De zomertaling is één van de zeldzaamste weidevogels
hooilanden. Deze kwamen sterk
overeen met de toendra's; voedsel en
veiligheid voor het grootbrengen van
kroost was hier volop aanwezig.
Bedreigingen
De ruilverkavelingen, drainage en de
ontwikkeling van kunstmest begin
deze eeuw zorgde ervoor dat de
meeste weidegronden geschikt wer
den voor akkerbouw of intensieve
veeteelt. Uitbreiding van woongebie
den en de aanleg van wegen leidden
tot verkleining en versnippering van
geschikt broed- en fourageergebied.
De intensiv ering binnen de landbouw
neemt nog steeds toe. De werkzaam
heden vallen steeds vaker samen met
het broedseizoen. Op grasland wordt
er steeds vroeger en massaler ge
maaid, de verplichting tot emissie-
arme mestaanwending, het massale
weiden en het kort op elkaar volgen
van werkzaamheden vormen de hui
dige bedreigingen. Ongeveer 50% van
alle nesten op gangbaai- boerenland,
zowel gras- als bouwland, loopt op
deze wijze risico verloren te gaan. In
Nederland is ca 1,8 min ha land
bouwgrond in gebruik. Ca 80% van
de 1 min weidevogels (1/2 min
broedparen) is hier afhankelijk van.
Het is echter een misvatting te den
ken dat de huidige landbouw in het
geheel niet meer santen kan gaan met
weidevogels!
Weidevogels beschermen
Het voordeel van weidevogelbescher
ming in natuurgebieden is het vrijwel
probleemloos afstemmen van het
beheer op de wensen van de weide
vogels. Zo kan een beheerder zoals
Stichting Zeeuwse Landschap ntaai-
werkzaamheden tijdelijk uitstellen, of
soms een hoger waterpeil handhaven,
later beginnen met beweiden en
minder dieren op een hectare inscha
len. Bescherming van individuele
nesten is in deze gebieden in principe
niet nodig.
Buiten de natuurgebieden.
Het Project Weidevogelbescherming
speelt zich af op het gangbare
boerenland; dus alle gebieden buiten
de natuurgebieden. Het beschermen
van individuele nesten staat hierbij
centraal. Dit kost echter tijd. Inscha
kelen van vrijwilligers die nesten
opzoeken en markeren is hiervoor een
oplossing. Zo kunnen nesten ontzien
worden tijdens de werkzaamheden op
het land. Met name het bewust ma
ken van de mogelijkheden op het
boerenbedrijf met betrekking tot
nestbescherming speelt in dit project
een grote rol. Bescherming op deze
wijze is effectief: het verliespercentage
door agrarische activiteiten op bedrij
ven met vrijwillige weidevogelbe
scherming bedraagt slechts circa 5%.
van onze weidevogels
6
