Honds
Hondsdraf, hondsroos, hondsviooltje,
hondskruid en hondspeterselie. Is het de
trouwe viervoeter die steeds weer in
plantennamen figureert? Nee dus. Honds
staaat in de regel voor minderwaardig.
Minderwaardig ten opzichte van een
verwante plant die 0111 welke reden dan ook
hoog aangeslagen werd. Neem de hondsroos
bijvoorbeeld.
Al in de klassieke oudheid stonden
rozen hoog in aanzien. Een vertrou
welijke mededeling werd gedaan "sub
rosa"; onder de roos. Bij dichters was
de roos eeuwenlang symbool van
liefde en trouw. En de Romeinen
kweekten massa's rozen voor de
geur. Rozenwater, rozenolie en ande
re produkten werden hogelijk gewaar
deerd en van keizer Nero is bekend
dat hij bij een feestelijke gelegenheid
zijn gasten liet bedelven onder een
twaalf centimeter dikke laag rozen
blaadjes. Iemand die niks beters te
doen had heeft uitgerekend dat er
voor die gelegenheid ongeveer
rozen gesneuveld moeten zijn. Voor
een aantal van de gasten met dode
lijke afloop trouwens, omdat ze let
In de Verdronken Zwarte Polder is een pad door het duinstruweel uitgezet. Zowel de
hondsroos als de egelantier komen langs het pas voornaast tal van andere struiken en
kruide ti.
terlijk stikten onder de rozenblaadjes,
maar dat mocht de pret niet drukken.
Twee rozen zijn in Nederland talrijk
als inheemse plant, namelijk de ege
lantier en de hondsroos. Ze zijn op
het oog moeilijk uit elkaar te houden,
maar de geur verschilt aanzienlijk.
Tegenover de sterk geurende egelan
tier staat de hondsroos met zijn
onbeduidende geur. Als je realiseert
dat rozen vooral voor het maken van
geurtjes gebruikt werden wekt het
geen verwondering dat de hondsroos
als de mindere beschouwd werd.
Voor viooltjes geldt een soortgelijk
verhaal. De tegenpool van het honds
viooltje is het langs heggen en dijken
veel voorkomende Maarts viooltje
met de wetenschappelijke naam viola
odorata (=welriekend viooltje).
Voor de hondsdraf is het verhaal wat
anders. Het tweede deel van de naam
staat, net als in zwijnendraf voor
vermalen planten. Hondsdraf werd
vroeger veel verwerkt voor de berei
ding van bier. Maar dat leidde niet
bepaald tot een kwaliteitsprodukt.
Het betere bier werd gebrouwen met
hop en vandaar het hondsdraf.
De hondspeterselie is een verre ver
want van de echte peterselie. Maar
bovendien een onkruid dat zich in
moestuinen nogal vaak vertoont. In
jong stadium kunnen de echte en de
hondspeterselie gemakkelijk verward
worden, met zeer vervelemde gevol
gen. Hondspeterselie is een van de
weinige inheemse planten die echt
zwaar giftig is en het hoeft dan ook
geen betoog wat hier met honds
bedoeld wordt.
Kattenliefhebbers die zich stiekum
zitten te verkneukelen moeten teleur
gesteld worden. Ook het voorvoegsel
kat betekent in oude namen niet veel
goeds. Zo bij de kattedoorn, een
uiterst stekelige plant die door
vroegere auteurs beschreven werd als
resta bovis letterlijk Koeienrem. Het
vee loopt er werkelijk met een boog
omheen. Kattcklei is een zware, taaie
kleisoort die ook al niet best aange
schreven staat. En een Schouwse boer
die ergens achter in de Prunje een zilt
en onproduktief weitje bezit, spreekt
geringschattend over een katteweitje.
Het maakt dus allemaal niet zoveel
uit of men van de hond of van de kat
gebeten wordt.
Hondsroos: minderwaardig i