Een kudde hooglanders in het winterse landschap van de Slikken van de Heen.
een helicopter bracht ook niets aan
het licht. Ineens dook de doodge
waande koe na twee maanden weer
op, met een kalfje erbij. Het beest
had een kreupele voorpoot en was
behoorlijk schuw. Later sloot zij weer
aan bij de koppel en toen zag ik pas
wat er aan de hand was. Een v oor
poot was omklemd door een ratten-
klem. De koe was in een vergeten
bisamrattenklem getrapt. Na een ver
dovingsschot hebben we haar geluk
kig van de klem kunnen bevrijden."
Nu nog meer aan het oog onttrok
ken, door de steeds hoger wordende
bomen en struiken struinen de run
deren de uitgestrekte schorren af. Zij
kunnen onmogelijk de plantengroei
bijhouden en zeker het moeilijk ver
teerbare duinriet niet. "Ze grazen dan
ook selectief', zegt Ron Brouwer.
"Meestal grazen ze op vaste lokaties.
Vooral langs de oevers van de kreken,
waar dan ook natuurlijke graslanden
tot ontwikkeling komen. Tal van
vogels zoals het bokje en de water
snip profiteren hiervan. Maar af en
toe duiken ze ook de ruigte in en
slaan daar gaten. Op zo'n plek kun
nen weer nieuwe bomen tot ontwik
keling komen en zal op den duur het
bomenbestand een gevarieerde leef
tijdsopbouw krijgen." 's Winters
wordt het een heel ander verhaal. Het
afgestorven plantenmateriaal moet nu
als voedselbron dienen. Veel planten
zijn verhout, en daar kan een rund
dus niets mee beginnen. De afbraak
zou zo lang duren, dat er nauwelijks
nog doorstroming naar de maag
plaatsvindt. Het dier raakt verstopt en
sterft dan met een volle pens van de
honger. Vandaar dat ze 's winters een
beetje bijgevoerd moeten worden.
Com postvat
Dat zal een paard niet zo gauw over
komen. Hun spijsverteringskanaal zit
anders in elkaar, waardoor een paard
meteen ook een andere ecologische
functie heeft. Paarden zijn ook ge
specialiseerde graseters, alleen geen
herkauwers. In tegenstelling tot de
runderen profiteert het paard direct
van de voedingstoffen uit het gras en
niet eerst de bacteriën. Een paard
draagt ook veel bacteriën bij zich.
Alleen niet in z'n maag, maar in een
30 liter grote dikke darm. Hij mist
daardoor de constante stroom ei -
witten van bacteriën naar de maag als
eiwitbron. .Als in de herfst de planten
groei vermindert of zelfs stil komt te
staan, kunnen paarden overschakelen
op een menu van dorre uitgegroeide
planten van slechte kwaliteit. Ze kun
nen die eten, zonder zoals bij een koe
het risico te lopen verstopt te raken.
Nauwelijks afgebroken stukken kun
nen ze gewoon doorspoelen. Zo ja
gen ze het voedsel door maag en
darmen. De passagesnelheid is twee
maal zo groot als van een rund, waar
door ze in de zelfde tijd twee maal zo
veel voedsel kunnen verwerken.
Als het om het opruimen van afge
storven planten gaat, is een paard een
groter vuilnisvat of compostvat dan
een rund. Zo compenseert een paard
de geringere verteerbaarheid door de
doorspoelsnelheid flink op te voeren.
Met zijn vetreserves blijft het paard
op die manier 's winters op de been.
Parnassia
Een paard is in tegenstelling tot een
rund dus veel meer een dier van ui
tersten. In het groeiseizoen gebruikt
hij meestal een beperkt deel van zijn
leefgebied, waar hij de planten kort,
jong en dus goed verteerbaar houdt.
In die periode is hij een luxere eter
dan een rund. Vaak ontstaat dan ook
een typische paardenwei. Een wei met
open plekken die fris en groen ogen,
met daarnaast grote plekken die be
staan uit doorgroeide planten. "Toch
komen ze hier aan selectief grazen
nauwelijks toe", zegt Ron Brouwer.
"De zandige grond is zo voedselarm
dat ze alles wel mee moeten pikken
Kalveren van de
Schotse hoog
landers worden
zonder hulp van
een veearts tei-
wereld gebracht.
