om aan de kost te komen. Daardoor
vormen zich ook nauwelijks latrines.
Paarden hebbennamenlijk de gewoon
te om op vaste plaatsen uitwerpselen
en urine te deponeren, waardoor de
bodem plaatselijk verrijkt wordt.
Meestal schieten daar ruige soorten
planten op, maar op de Plaat van de
Vliet dus niet. Door het effect van de
paardenbegrazing vind je tal van zeld
zame soorten van vochtige duinvallei
en, zoals parnassia en winterbitterling
terug. Met daarnaast vier soorten
orchideeën en veel wasplaten, de
orchideeën onder de paddestoelen."
"Hoewel de paarden hun werk goed
doen, gaan ze toch weg", vervolgt
Ron. "De groep bestaat uit vijf heng
sten, waarmee moeilijk te variëren is.
In een bestaande hengstengroep, be
tekent een paard erbij meteen oorlog.
Hoewel ze weinig verzorging nodig
hebben, moeten toch af en toe de-
hoeven gekapt worden. Bij deze on
stuimige "heren" kan dat alleen als de
verdovingsspuit eraan te pas komt en
dat maakt het allemaal erg bewerke
lijk. Het ligt in de bedoeling de
Przewalski-paarden volgend jaar te
vervangen door een fokgroep Welsh
pony's met één hengst."
Jan Reijngoudt heeft in de loop der
jaren een bijzondere band met het
gebied gekregen. "Midden in het
gebied ervaar je een bijzondere stilte,
geen stilte waar je bang van wordt,
maar je juist een heerlijk gevoel geeft.
De verbondenheid ging zelfs zover,
dat ik op zoek naar kalveren net als
runderen ook maar een kreek over
zwom om in het spoor te blijven.
En als je onderweg een ree tegen
kwam of je zag een groep lepelaars
vliegen, dan was je dag weer goed.",
aldus Jan.
Biljartlaken
Aan de boorden van het Krammer-
Volkerak ligt Beukelenberg, een
gedeelte dat veel intensiever wordt
begraasd door zowel runderen als
paarden. Paarden en runderen zijn
6
niet zulke concurrenten als op het
eerste gezicht lijkt, vanwege hun
beider voorkeur voor grassen. Waar
ze samen grazen eten de paarden de
kwalitatief slechtere stengels van gras
sen en de runderen de relatief betere
bladeren. Dat verschil in voorkeur
heeft dus alles te maken met het
verschil in spijsverteringsstelsel tussen
deze zoogdieren. De paarden eten
duinriet. Duinriet is een grove plant
met een taaie structuur, die voor
runderen nauwelijks verteerbaar is en
voor grazende eenden en ganzen al
helemaal niet. "Als gebaar naar de
landbouw, wilden we op die manier
een ganzenopvanggebied creëren",
legt Ron Brouwer uit. "Deze ganzen-
wei, is prima in zijn opgezet geslaagd,
's Winters verblijven hier rotganzen,
brandganzen en grauwe ganzen. Met
name de grauwe ganzen blijven hier
steeds meer en steeds langer hangen.
Een aantal overzomert hier en die
hebben natuurlijk ook weer invloed
op de begrazing. Dit betekent dat je
steeds de juiste mix tussen aantallen
paarden en runderen moet vinden die
tot oktober de tijd heeft een "biljart
laken" wei af te leveren voor de
ganzen en de eenden. De intensieve
begrazing pakt ook goed uit voor de
floristische samenstelling van dit open
graslandgebied. Maar ook steltlopers
als grutto's, kluten en tureluurs be
reiken hier grote dichtheden. In de
trektijd verblijven hier nog eens hon
derden kemphanen en goudplevieren.
En niet te vergeten de slechtvalk, die
altijd wel op een van de paaltjes zit te
loeren. Zo'n wei blijkt, mede door
z'n ligging, zich ontwikkeld te heb
ben tot prima uitgangspunt voor zo
wel foeragerende, rustende en broed-
vogels. Dankzij de inzet van grote
grazers verlopen de ontwikkelingen
volgens plan. En de successie gaat
verder, langs één van de paadjes, heb
ik de eerste twee eikjes al gezien."
Przcwalskipaarden op dc Plaat van dc
Vlietlangs dc Philipsdam.
