dijk en duin
beschermen kan een plant bitterstof-
fen en andere onsmakelijke bestand
delen produceren. Daarvoor moet de
plant echter wel een beroep doen op
de voedselreserve in het wortelstelsel.
Konijnen hebben de strategie ontwik
keld om reserves van de planten uit te
putten door voortdurend op dezelfde
plek te grazen.
Overigens zijn het geen bijster effi
ciënte eters. Van het gras wat opge
geten wordt zit de hoofdmoot van de
voedingsstoffen nog in de keutels die
het lichaam weer verlaten. Konijnen
hebben dan ook de onhebbelijkheid
om hun eigen keutels nog eens te
consumeren. Het geoefende oog
herkent deze "tweede generatie
keutels". Een paar kinderen kijken
griezelend of ze verschillende keutels
kunnen ontdekken.
Vogels
Augustus is voor de vogels een stille
tijd. Awie vertelt enthousiast over de
vele broedvogels die in de doornstru
welen nestelen. Dankzij de doorns
van duindoorn, bramen, rozen en
andere struiken vormen de struwelen
een ondoordringbare burcht; ook
voor de verwilderde katten die nu en
dan in het gebied rondstruinen.
Terwijl Awie de vogelrijkdom be
schrijft, passeert als om het verhaal
kracht bij te zetten een groep kwet
terende kneutjes en uit een oude
meidoorn klinkt de luidruchtige stac
catozang van een winterkoning. De
broedtijd mag dan voorbij zijn de
meeste broedvogels laten zich toch
af en toe nog even zien of horen.
Maar ook voor trekv ogels zijn de
struwelen belangrijk. Vanaf juli tot
heel diep in het najaar zijn er volop
bessen, bramen en rozebottels, die
een welgevulde provisiekast vormen
voor allerlei trekvogels. Laat in het
najaar gaan de duindoornbessen
gisten en dan wil het nog wel eens
voorkomen dat de kramsvogels zo
dronken als een toeter worden van de
alcohol die daarbij vrijkomt. Levens
gevaarlijk voor die beesten, want een
sperwer of andere roofvogel die dat in
de gaten krijgt kiest zijn vaste zitpost
vlak bij zo'n struik met gistende
bessen, en weet de vadsige vogels
moeiteloos te verschalken.
In de Verdronken Zwarte Polder
verandert veel. De zee-invloed neemt
af; de plantengroei verandert en ook
de vogelwereld verandert mee. Om
de grote natuurwaarde te behouden is
een actief en alert beheer noodzake
lijk. Niet dat je de processen in zo'n
dynamisch gebied als beheerder kunt
sturen, maar je moet er wel op inspe
len. Al ruim twintig jaar is Het
Zeeuwse Landschap daar actief mee
bezig. Eén van de eerste maatregelen
die genomen werden nadat het ge
bied in beheer kwam was het plaatsen
van afrasteringen. De enorme wirwar
van paadjes vormde een voortdurende
bron van verstoring voor de broed
vogels en veel waardevolle planten
groei werd domweg platgelopen.
Aanvankelijk stuitte de afsluiting van
delen van het gebied op een vloed
golf van protest. Recreanten voelden
Zeekraal.
zich in hun mogelijkheden beperkt en
veel badgasten hadden weinig zin om
de nieuw aangelegde plankierroute
naar het strand te volgen. Maar dat is
inmiddels drastisch veranderd. Ieder
een is volkomen aan de situatie ge
wend en het gebied heeft een onge
stoorde ontwikkeling doorgemaakt
waardoor de belevingswaarde sterk is
toegenomen. De wekelijkse excursies
in de zomermaanden zijn bij de re
creanten zeer in trek en veel van hen
zijn bijzonder gesteld op het rijk
ontwikkelde slufterlandschap.
Massaal bloeiend Jctcobskruid in de Verdronken Zwarte Polder
11