Van de redactie
Redactieadres
Stichting „Het Zeeuwse Landschap"
Landgoed Landlust
Postbus 25, 4450 AA Heinkenszand
Telefoon 0113-562640
Telefax 0113-563729
Postrekening 245740
Bank: ABN'AMRO Middelburg
Bank: Rek.nr. 51.03.36.167
Giro van de bank 46882
Redactie
J. van den Boom - G.J.C. Buth -
M. Jacobusse - M. van der Jagt -
A. v.d. Wees - R.J.B.M. Willems
Kopij
Bijdragen voor dit blad in de vorm van
artikelen, ingezonden stukken, foto's
enz. kunnen worden gezonden aan de
redactie. Inleveren voor het eind van
elk kwartaal. Plaatsing van artikelen
betekent niet dat deze het inzicht van
de redactie weergeven.
Advertenties en realisatie
PUBLIBORN media
Zonnebloemstraat 46,
Postbus 243, 4460 AE Goes
Telefoon 0113-250505
Telefax 0113-250300
Vormgeving en productie
Boom Kollektief, Goes
Foto's en illustraties
René Beyerbergen 5,6
Deltaphot 10
Joop van Houdt/Zeelandia 14,24
Chiel Jacobusse 1,7,8,9,11,12,13,
14,15,18,19,24
Adri Karman 20,21
Petra Sloof 16
Omslagfoto
Winter langs het Veerse Meer
(foto Chiel Jacobusse)
Inhoudsopgave
Agenda 2
Van de redaktie 3
Het natte hart van de blikken 4
Om de toekomst van de
Westerschelde
Uit het beheer 14
Zeeuwse milieufederatie al jaren tot
steun van Zeeuws Landschap 16
Eén jaar bezoekerscentrum 18
Op zoek naareenden 20
Sponsors bedankt 22
"Donkere wolken boven het Zeeuwse
Landschap" kopte de PZC naar
aanleiding van de thema-avond van
de gezamenlijke particuliere natuur
beschermingsorganisaties. Het was
naar mijn gevoel een vlag die niet
helemaal de lading dekte. Zeker, als
je over het landschap praat op een
thema-avond over streekeigen natuur
dan passeren de nodige
zorgwekkende ontwikkelingen de
revue. Welke natuurbeschermer is er
blij met het toenemende ruimtebeslag
van grote infrastructurele werken als
de Westerschelde-oevervcrbinding?
Niemand staat te juichen als de
horizon ontsierd wordt door nieuw
verrezen hoogbouw of weer een
nieuw bungalowpark wat tot ieders
verbazing nog in de pijplijn bleek te
zitten. Maar er is ook het nodige dat
tot tevredenheid stemt. Natuur en
landschap hebben hoe dan ook een
veel zwaarder belang gekregen in
allerlei ruimtelijke afwegingen; ze
delven niet meer per definitie het
onderspit. Het nationale en
provinciale beleid zetten in op een
flinke uitbreiding van de oppervlakte
natuurgebied in plaats van dat er -
zoals tot voor kort gebruikelijk-
voortdurend stukjes afgeknabbeld
worden. Het beginsel dat verlies van
natuurwaarden moet worden
gecompenseerd is algemeen geaccep
teerd. Dat alles betekent een com
plete omslag ten opzichte van de
situatie van 25 jaar geleden. Geen
donkere wolken dus, maar wel vuiltjes
aan de lucht.
Natuurlijk is de verandering ook geen
reden om zelfvoldaan achterover te
gaan leunen. Daar is ook beslist geen
aanleiding toe, want het feit dat na
tuur en landschap meetellen in allerlei
besluitvormingsprocessen betekent
dat er een toenemend beroep op
onze kennis en ervaring gedaan wordt
door overheden en particulieren. Dat
biedt tal van mogelijkheden en per
spectieven, maar natuurlijk blijft het
beheer van de aan ons toevertrouwde
reservaten op de eerste plaats staan.
Het jaar 1997 is bijna voorbij en dat
betekent dat medewerkers van het
Zeeuwse Landschap voorbereidingen
treffen voor het opstellen van het
jaarverslag. Elk jaar is dat weer een
hele klus die flink wat tijd vergt. Er is
een "deadline" waarop iedere mede
werker z'n aandeel in moet leveren,
zodat zijn chef aan de gang kan om
er een samenvattend geheel van te
maken. Als dat gereed is volgt er een
heel behandelingstraject en voordat
dat hele traject doorlopen is zijn de
jonge kieviten van 1998 al vliegvlug
en hebben de paardebloemen alweer
al hun parachuutjes meegestuurd met
de wind om de nieuwe vestigingen
van 1999 te bezetten. De pasgeboren
jonge zilvermeeuwen zullen pas na de
eeuwwisseling zelf voor nageslacht
zorgen, aangenomen althans dat ze
zolang weten te overleven.
Ook de dagelijkse gang van zaken
krijgt in het jaarverslag aandacht. De
beheerswerkzaamheden die gewoon
doorgaan, zonder dat je er bij stil
staat. Maaien, kappen, snoeien en
beweiden worden jaar in jaar uit uit
gevoerd en het is juist de continuïteit
van die gewone dingen, die de basis
voor aansprekende resultaten vormt.
Dat wordt soms te gemakkelijk ver
geten. Er is een algemene tendens
binnen de natuursector om meer zelf
regulerende natuur te creëren. Dat
wil zeggen dat na de inrichting van
een gebied de beheersinspanningen
tot een minimum beperkt blijven, en
dat de natuur zoveel mogelijk aan
zijn lot wordt overgelaten. In grote
natuurgebieden kan dat soms, maar
in een provincie als Zeeland met zijn
versnipperde natuur zijn de mogelijk
heden zeer beperkt. Zelfs een groot
natuurgebied als Saeftinghe, waarvan
onlangs een nieuw beheersplan gereed
kwam, vergt flink wat ingrepen om de
bestaande waarden intact te houden.
Begrazing bijvoorbeeld is essentieel
om de functie voor watervogels intact
te houden.
Overigens biedt de tendens naar meer
"natuurlijke natuur" ook heel waarde
volle nieuwe inzichten, waar we ons
voordeel mee kunnen doen. Natuur
beheer anno 1997 blijft een kwestie
van evenwicht zoeken tussen continu
ïteit en vernieuwing.
Chiel Jacobusse
3
