Zeehonden in de Delta,
een overzichtsrapport
Tegenwoordig vragen mensen zich soms af waar de
zeehonden in de Delta vandaan komen en of ze het
hier wel naar hun zin hebben. Ze zijn vergeten dat
de Gewone Zeehond (Phoca Vitulina) bij uitstek
thuis hoort in dit estuariene gebied en hier ook al
tijd al voorkwam. Het aantal voorkomende dieren
is in de laatste decennia echter zeer minimaal ver
geleken met de aantallen uit het begin van deze
eeuw. Begin jaren '80 dachten veel mensen zelfs
dat de zeehond in de Delta uitgestorven was. Een
combinatie van vervuiling, bejaging en verstoring
door de uitvoering van de Deltawerken hebben
vermoedelijk geleid tot deze afname in de jaren
zestig en zeventig. Thans is de jacht al jaren ge
stopt, de vervuiling sterk teruggedrongen en de
Deltawerken zijn klaar waarbij nieuwe zandbanken
zijn ontstaan. De vraag die volgt is; hoe gaat het
momenteel met de zeehonden?
Sinds 1975 worden door het Rijksinstituut voor
Kust en Zee (RIKZ) maandelijks vliegtuigtellin
gen van vogels in de Delta uitgevoerd, waarbij
ook de daar voorkomende zeehonden worden
geteld. Door tijdens een getij de gehele Delta op
zeehonden te tellen worden dubbeltellingen
voorkomen. Sinds 1996 wordt in de periode juli -
september niet maandelijks maar zelfs een keer
per twee weken geteld. De ene keer door mede
werkers van het RIKZ en de andere keer door
medewerkers van de provincie Zeeland. Hierdoor
wordt een nauwkeuriger beeld van de ontwikke
ling van de zeehondenstand verkregen.
Het rapport "Zeehonden in de Delta" dat zojuist
is uitgekomen beoogt de tot nu toe verzamelde
kennis over de aantallen zeehonden in de Delta,
met name de verandering in de afgelopen veertien
jaar (1984-1997), een ruimere bekendheid te
geven. Dit om een bijdrage te leveren aan een
verantwoord integraal waterbeheer in de Delta en
te komen tot een duurzaam (eco)systeem. In het
Beleidsplan Westerschelde wordt als doel gesteld
te streven naar een estuarium met een levensvat
bare populatie van de zeehond die er van nature
thuishoort. Ook het Beleidsplan Oosterschelde
spreekt over de versterking van de natuurlijke
waarden, waaronder de zeehond. En tenslotte
streeft men in het Integraal Beleidsplan Voordelta
naar een levensvatbare populatie. Aan alle kanten
is er de wens tot een herstel van de zeehonden-
populatie. Daarbij gaat het niet alleen om de
bescherming van de zeehond als bedreigde soort
maar om het hele ecosysteem.
Ecu jonge zeehond wordt nn opvang in Pieterburen weer vrijgelaten.
worden zijn ze liet meest kwetsbaar.
Van drie uur voor, tot drie uur na
laagwater is het meest
verstoringsgevoelige tijdstip. Als de
zeehonden verstoord worden en te
water gaan, kunnen de jongen
gemakkelijk hun moeder kwijt raken
en ze spoelen dan aan als "huiler".
Ook in de Westerschelde zijn de laat
ste jaren diverse huilers aangetroffen
en dat is behoorlijk verontrustend als
je realiseert dat er in de Westerschel
de maar jaarlijks één a twee jongen
geboren worden.
Het hoeft dan overigens niet perse
om dieren uit de Westerschelde zelf
te gaan. Zoals gezegd is er uitwisse
ling met de groepen uit de Voordelta
en de Oosterschelde.
Wat Zandstra tijdens de tellingen ook
constateert is een toenemende recre
atie op de Platen van V'alkenisse. Dat
kan voor de zeehonden een probleem
worden als er niet terdege rekening
gehouden wordt met hun favoriete
plekken in de gevoelige perioden.
De terugkomst van de zeehonden
betekent voor Het Zeeuwse Land
schap werk aan de winkel. Al eerder
heeft onze Stichting bij het Rijk
(Dienst der Domeinen) aangedron
gen op overdracht van het beheer van
de Platen van Valkenisse. Er zijn
immers allerlei oecologische relaties
met Saeftinghe. Steltlopers die voed
sel zoeken op de Platen verblijven
tijdens hoog water voor een deel in
Saeftinghe, en het kale slik, wat in
Saeftinghe als gevolg van de vaargeul
verdieping en de verzanding steeds
schaarser wordt, is hier nog in over
vloed te vinden. Voor de zeehonden
zou de rijke visstand in de geulen van
Saeftinghe wel eens een rol gespeeld
kunnen hebben om zich juist hier te
vestigen.
Beheer van een gebied als de Platen
van Valkenisse betekent onder meer
het instellen van rustgebieden en het
aanbrengen van een zonering. Om
hieraan gestalte te kunnen geven is
onder meer de aanschaf van een
patrouilleboot en een gerichte voor
lichtingscampagne over de zeehonden
in de Westerschelde noodzakelijk. De
Nationale Postcodeloterij gaat er
financiëel de schouders onder zetten
om een en ander van de grond te
tillen. Als alles meezit wordt Saefting
he straks uitgebreid met een uitge
strekt zeehondenreservaat.
ringen
li
