Hof van Eden in West-Spanje
Stichting Landschapsreizen organiseert in 1998 opnieuw
natuurreizen naar onder meer Extremadura
door P.C. von Meijenfeldt
De natuur is grillig in het onherbergzame
westelijke deel van Spanje. Na jaren van
grote droogte, teisteren nu soms hevige
regenval en winden met orkaankracht
Extremadura. De bewoners fluisteren
respectvol "El Nino", doelend op dit Zuid-
Amerikaanse klimaatsverschijnsel, als zou
dat eveneens zijn invloed doen gelden op
Zuid-Europa.
Door sommigen wordt het gebied te
gen de grens met Portugal omschre
ven als het "extreme Spanje". Bij
ogelkenners is het vermaard vanwege
het uitbundige vogelleven.
Extremadura, zo groot als Nederland,
herbergt een landschap van uitersten.
De extreme weersomstandigheden
hebben er lang het leven bepaald.
Hoge temperaturen in de zomer joe
gen herders al vroeg in het voorjaar
met hun kuddes van schapen, koeien
en geiten naar de veraf gelegen hoge
re bergweiden. In het late najaar kwa
men ze terug naar het milde winter-
klimaat op de westelijke hoogvlakten.
Nog steeds bestaat deze veetrek van
zuid naar noord door Spanje, vaak
over een afstand van vele honderden
De rijke flora telt ral van fraaie orchideeën.
kilometers. De "transhumance" zoals
deze veetrek wordt genoemd, wordt
door Spaanse natuurbeschermers
ondersteund omdat hiermee een
stelsel van beschermde veewegen in
stand wordt gehouden. De smalle
corridors, "canadas" genoemd, vor
men zo een netwerk van ecologische
verbindingen temidden van oneindige
boomweiden, de "dehesas".
De dehesas, met onmetelijke aantal
len steeneiken en kurkeiken, bepalen
in sterke mate de buitensporige
natuurwaarde van Extremadura. Na
enkele bezoeken aan het gebied heeft
iedere vogelliefhebber al gauw meer
dan 200 vogelsoorten ontdekt. Hier
bij soorten zoals de monniksgier,
aasgier, vale gier, rode wouw, zwarte
wouw, spaanse keizerarend,
slangenarend, zwarte ooievaar, grote
en kleine trap. Met wat geluk is zelfs
de grijze wouw waar te nemen.
In deze Hof van Eden vorm de tinca
"El Baldio" nabij het dorp Talavan
een oase van rust en natuurrijkdom.
Met financiële steun t an de provinci
ale Landschappen in Nederland,
kocht de Spaanse natuurbescher
mingsorganisatie Fonde Patrimonio
Natural Europeo enkele jaren geleden
een in verval geraakt landbouwbedrijf
(finca) van 300 hectaren. In enkele
jaren tijd is het omgevormd tot een
van de meest belangwekkende terrei
nen in Extremadura. Nu broeden er
weer kleine trap en slangenarend, en
doen in de winterperiode grote
aantallen kraanvogels zich er te goed
aan de eikels van de steeneiken. De
oeheo jaagt er in de nachtelijke uren.
Hoewel nagenoeg geen steun werd
gekregen van de Spaanse overheid,
hebben de Spaanse natuurbescher
mers op de finca een formidabel
resultaat bereikt. Honderdtwintig
hectaren verruigd terrein is opnieuw
beplant met steeneiken. Twee grote
waterbassins zijn gegraven die het
meestal spaarzame regenwater buf
feren. Twee schildpadsoorten hebben
deze onmiddellijk bezet. Een kudde
van bijna 300 merino-schapen en en
kele exemplaren van het bijna uitge
storven traditionele runderras "Blanca
Cacerena" beweiden de boomweiden.
Voor dit vee wordt graan verbouwd
op een gedeelte van de gronden. Het
resultaat hiervan is zodanig goed dat
de finca "El Baldio" onlangs als eer
ste in Spanje het predikaat "ecologi
sche dehesa" ontving. Een opmerke
lijke erkenning en een stimulans voor
de afzet van ecologisch lamsvlees.
Verwacht wordt dat dit een voor
beeldwerking zal hebben voor veel
landbouwbedrijven in Extremadura.
Daarmee bijdragend aan het behoud
van de traditionele landbouw en de
18