Zeehonden terug in de
Westerschelde
Wordt Saeftinghe uitgebreid met een zeehondenreservaat?
Rond 1980 werd algemeen aangenomen dat de zeehond in Zeeland was
uitgestorven. Een enkel verdwaald exemplaar werd gesignaleerd, maar meer
dan 2 a 3 per jaar waren het er nooit. Zwervers van elders, zo
veronderstelden onderzoekers. Inmiddels lijkt het tij te keren voor de
zeehond. Vorig jaar werden maximaal 87 exemplaren waargenomen tijden
één telling. De come-back doet zich op verschillende plaatsen tegelijk voor.
Eén van de concentraties ligt pal voor de de deur van ons grootste
natuurgebied. De Platen van Valkenisse, bij het Verdronken Land van
Saeftinghe herbergen vaak weer meer dan 10 zeehonden tegelijk. Henk
Zandstra van de Provincie Zeeland (Directie Ruimte, Milieu en Water), en
Richard Witte en Pirn Wolf van het Rijksinstituut voor Kust en Zee (RIKZ)
zijn betrokken bij de maandelijkse tellingen van zeehonden. Die vinden
plaats vanuit een vliegtuigje waarmee in één tij, tijdens laagwater, het
complete Deltagebied wordt afgezocht. Zij vertellen het een en ander over
de zeehonden in de Delta, en speciaal in de Westerschelde.
Waaraan is het te danken dat er weer
een zeehondenpopnlatie in de Wes
terschelde leeft? Mijn eerste vraag
berust eigenlijk op een misverstand.
"Er is geen sprake van een speciale
Westerscheldepopulatie, in die zin dat
die dieren exclusief in de Westerschel
de zouden verblijven" zegt Henk
Zandstra. Er is vindt een uitwisseling
plaats tussen de verschillende platen
in het Deltagebied waar de zeehon
den zich ophouden en mondjesmaat
is er ook uitwisseling met het Wad
dengebied. Wel is het zo dat op de
Platen van Valkenisse vrijwel altijd
zeehonden verblijven, maximaal tot
zo'n achttien exemplaren". Waarom
juist daar, is moeilijk te zeggen. Er
zijn verschillende redenen. Om te
beginnen liggen zeehonden graag op
Saeftinghe, met op de achtergrond de Platen van Valkenisse.
een redelijk vaste bodem, die direct
grenst aan een diepe geul, waarin ze
zich bij dreigend gevaar uit de voeten
kunnen maken. Platen met een weke
slibbodem of een geleidelijke over
gang van plaat naar water zijn daar
door minder in trek. Wat dat betreft
beantwoorden de Platen van Valke
nisse prima aan de eisen. Rust speelt
ook een belangrijke rol. Een gebied
waar intensief gerecreëerd wordt,
wordt door zeehonden als permanent
leefgebied verlaten. "Zeehonden op
platen zijn erg gevoelig voor ver
storing" zegt Richard Witte. En al die
verhalen over zeehonden die zich tot
vlak in de buurt van zwemmers wa
gen, of die over grote afstand met
een pleziervaartuig meezwemmen?
"Dat soort dingen komt zeker voor,
want zeehonden in het water zijn niet
echt schuwe dieren. Het maakt ook
een groot verschil uit wanneer en
onder welke omstandigheden een
zeehond in aanraking komt met
mensen. De gevoelige periode ligt
van maart tot oktober, het voortplan-
tingsseizoen van de zeehonden. In
maart beginnen de dieren zich te
vestigen in het gebied waar de jongen
worden geworpen, en in de nazomer,
zo rond september, vindt de paring
plaats. In juni-juli worden de jongen
geboren, en die zijn vooral in de
eerste maanden heel erg kwetsbaar.
Tijdens eb, als de zeehonden op de
platen liggen en de jongen gezoogd
10
