r-ffl'.v t
r.-.n.
-tH&.'yV;' -.
bloeiende moerasandijvie langs de oever van de Plaat van de Vliet.
moeten proberen vooral niet te snel
geforceerd resultaat te willen boe
ken. Op de lange termijn zet dat
geen zoden aan de dijk. Met andere
ivoorden geef het Volkerak-Zoom
meer tijd en ruimte!
Oplossingen
we de waterkwaliteit voor
langere tijd goed krijgen dan moeten
li e in de eerste plaats de toevoer van
via de Brabantse rivieren
Maar daar alleen red-
pen we het zoals gezegd niet mee en
dus zetten we hoog in op aanvullende
maatregelen. Een voorbeeld daarvan
Is het herstellen en versterken van
natuurlijke processen waardoor ver
worden omgezet,
of vastgelegd. Maatregelen
gericht op natuurlijke zuivering zijn
bet meest effectief wanneer zij in het
stroomgebied van bron tot mon
ding genomen worden. Belangrijk is
groots aan te pakken om een
Effectieve bijdrage te kunnen leveren
tan het verbeteren van de waterkwa
liteit. Natuurontwikkeling bestaat uit
het maken van moerassen en bossen
langs beken, rivieren en meren. Dit
geeft meer ruimte aan water en daar
mee aan natuurlijke zuivering. Hier is
een belangrijke taak weggelegd voor
de verschillende beheerders om be
stuurlijk en maatschappelijk draagvlak
te crelren.
Afstemmen
De komende periode ligt de nadruk
op de integrale benadering. Het
streven is het Volkerak-Zoommeer en
de daarin uitmondende Brabantse
rivieren te zien als één stroomgebied
om zo het waterbeheer en te nemen
aanvullende maatregelen beter op el
kaar af te stemmen. Daarnaast is
afstemming tussen oever- en water
beheer een must om onder andere de
mogelijkheden van de oeverzone op
timaal te benutten. Het lijkt op voor
hand niet zinvol om alle gebieden op
dezelfde wijze te beheren, immers
"meer natuurlijke dynamiek is belang
rijk!" Een eerste aanzet is gegeven
Behoud van dynamiek; daar gaat het om
De beheersoverdracht van de Plaat van de Vliet en
het Zeeuwse deel van de Slikken van de Heen vond
plaats in de turbulente periode vlak na de afdamming
van het Krammer-Volkerak. Er was een pijlsnelle
ontwikkeling van verzoeting en daarmee gepaard het
verdwijnen van de flora en fauna t an het zoute
getijdemilieu. Tegelijkertijd speelde de vestiging van
tal van nieuwe planten en dieren. Een en ander
betekende een enorme uitdaging om als beheerder
op de ontwikkelingen in te spelen.
Nu we tien jaar verder zijn blijken veel ontwikkelin
gen keurig volgens verwachting te lopen. De voor
spelde planten van natte duinvaileiln zijn massaal
verschenen; zelfs de lepelaar heeft zich inmiddels in
het gebied gevestigd.
Van meet af aan was duidelijk dat in een wetland als
het Krammer-Volkerak de natuurwaarde vooral
geconcentreerd is in de oeverzone. Daar is bij de
inrichting ook op ingespeeld: via de aanleg van
eilandjes is de oeverlengte verdrievoudigd.
Binnen het kader van een integraal grootschalig
beheer paste wel het toepassen van begrazing. Wat
beoogd wordt is een afwisseling van open en gesloten
landschap. Daarvoor wordt extensieve begrazing toe
gepast, met uitzondering van het gebied Beukelen-
berg op de Slikken van de Heen, waar de begrazing
intensiever is. Aan de aanleg van dit begrazingsgebied
heeft niet echt een natuurwetenschappelijk streef
beeld ten grondslag gelegen. Het was eerder een
gebaar naar de landbouw, om ganzenschade aan de
gewassen te beperken. Niettemin is er in dit deelge
bied een heel waardevolle ontwikkeling. Er broeden
grote aantallen weidevogels, zoals grutto, kluut en
tureluur, en er komt een fraai ontwikkelde vegetatie
van natte duinvalleien voor.
Het inzetten van grote grazers, zoals Schotse hoog
landers op de Slikken van de Heen voegt aan het
aspect begrazing een bijzondere meerwaarde toe, zij
het dat er vooral in de beginfase nog de nodige
ervaring moest worden opgedaan. Inmiddels loopt er
een flinke kudde hooglanders rond en ook het
publiek is daarover enthousiast.
Wat voor de komende periode van belang is, is voor
al het behoud van dynamiek. Als je niet alert blijft
wordt het Krammer-Volkerak een eendenvijver met
groene soep.
Vooral een grotere peilwisseling kan er voor zorgen
dat het systeem dynamisch blijft. Vóór alles is het
echter nodig om een nieuwe visie te ontwikkelen op
basis van evaluatie van de ontwikkelingen en ervarin
gen in de afgelopen 10 jaar. Daarin moeten ook
nieuwe elementen, zoals het landbeheer van de
eilandjes worden meegenomen.
Ron Brouwer
19