Zeeuws Landschap
Inleiding
HET ZEEUWSE
LANDSCHAP
STICHTING
14e jaargang nr. 2, juni 1998
„Zeeuws Landschap" is een uitgave
van de Stichting „Het Zeeuwse Land
schap". Het blad verschijnt vier maal
per jaar en wordt toegezonden aan
begunstigers van de Stichting.
De uitgaven van de Stichting geven
voorlichting over het behoud van en
de zorg voor landschappelijk, natuur
wetenschappelijk en cultuurhistorisch
belangrijke terreinen in het algemeen
en in Zeeland in het bijzonder.
Overname van artikelen en illustraties
alleen met toestemming van de
redactie met bronvermelding.
De kunst van een natie
Zorg voor veiligheid, droge voeten,
voldoende, schoon en levend water
en mobiliteit zijn al 200 jaar de kern
taken van de jarige Rijkswaterstaat.
Met deze taken, heeft de dienst met
voortdurende inzet bijgedragen aan
de oplossing van grote maatschappe
lijke problemen en daarmee een
belangrijk aandeel gehad in de fysieke
inrichting van ons land. Hiermee zet
te deze dienst op landelijk niveau en
grootschalig een traditie voort van
2000 jaar regionaal omgaan met
natuurkrachten.
De Rijkswaterstaat is nu 200 jaar jong
en vitaler dan ooit. Een respectabele
leeftijd, die veel wijsheid en ervaring
doet vermoeden. De naam "Water
staat" wijst de weg naar haar belang
rijkste taak; de "staat" of "toestand"
van het water in, om en onder ons
land, in de gaten houden en zo nodig
in te grijpen als de veiligheid of
bewoonbaarheid van ons land in het
geding is. Dat is, zoals u inmiddels
weet, heel wat meer dan peilbeheer.
Op het gebied van het waterbeheer
heeft zich het afgelopen decennium
een ware revolutie voorgedaan. Een
benadering waarbij alleen de belangen
van de mens serieus werden geno
men, is vervangen door een watersys
teem-benadering, waarbij rekening
wordt gehouden met het watersys
teem, dat alle gewenste functies moet
kunnen vervullen en met de samen
hang der dingen ofwel de ecologische
wetten en werkelijkheid. Het water
systeem wordt daarbij dus centraal
gesteld. De wensen van de samenle
ving worden afgestemd op de (ont-
wikkelbare) mogelijkheden van de
watersystemen. Een benadering van
uit één enkele invalshoek ontwikkelde
zich tot een totaalaanpak. Een stati
sche benadering ("stellingen verde
digen") werd vervangen door een
dynamische (proces) benadering, ook
wel geleide ecosysteem ontwikkeling
genoemd. Zonder de veiligheid in
gevaar te brengen, wordt meer ruimte
geschapen voor ontwikkelingsmoge
lijkheden van de watersystemen en
voor verrassingen die Moeder Natuur
nog in petto heeft. Strijd tegen het
water, als medium, als bedreiging, of
als grondstof, verandert in, "in har
monie leven met gezonde levende
watersystemen, die de gewenste eco
logische en maatschappelijke functies
naar behoren kunnen vervullen. Daar
bij staat één ding als een paal boven
water; sociale-, economische- en
ecosystemen komen in zoverre met
elkaar overeen, dat ze moeten groeien
om tot bloei te kunnen komen. Geef
ze die kans, ieder naar zijn aard, zon
der wildgroei bij één van de systemen
en zonder dat de een de ander
verstikt!
Het prachtige Zeeuwse Landschap,
dat we allen zo goed kennen en
iedere dag beleven en waarderen,
wordt voor een groot deel bepaald
door een scala van grootschalige tot
kleinschalige natuur, met estuaria,
duinen en zandplaten in de Voor
delta. Je wordt er altijd weer stil van
als je de dynamiek van de natuur
krachten aanschouwt; het getij met
haar tomeloze energie, de aanrollende
golven met de witte schuimkoppen
boven de ondieptes, de steeds maar
weer wisselende wolkenvelden en
vaak ook de strak blauwe hemel.
Maar Zeeland zou Zeeland niet zijn,
als je ook niet overal de mensenhand
herkende. De dijkjes en dijken soms
met rijen populieren erop of er langs.
De inlagen, de karrevelden, de dam
men, de kanalen met sluiscomplexen
en niet te vergeten de majestueuze
stormvloedkering als blijvende getui
ge van een cultuurschok. Het werd
niet alleen veiligheid. Het werd niet
alleen milieu. Het werd dit keer vei
ligheid en milieu. Het kan wel, duur
zaam omgaan met de natuur, als we 1
maar willen. Ieder van deze kunstwet
ken heeft een eigen verhaal te vertel
len. Ja het Zeeuwse Landschap is een'
mengeling van natuur en cultuur, va i!
patroon en proces, van statisch tot
dynamisch van historie tot dagelijkse
werkelijkheid. En dan staan we weer
stevig met onze voeten op de
Zeeuwse klei.
1
In dit nummer van Zeeuws landschap
gaat de aandacht vooral uit naar die
kunstwerken in het Zeeuwse land
schap, die de Rijkswaterstaat achter- 1
liet, als getuige van haar niet aflaten
de zorg om de haar opgedragen I
kerntaken naar eer en geweten zo s
goed mogelijk te vervullen. Zo zijn 1;
onze manieren. Zo is onze cultuur, v
g
Een gecompliceerd werkveld is het, v
waarin veel partijen iets willen. Het n
Zeeuwse Landschap bijvoorbeeld, di:s]
al meer dan 60 jaar opkomt voor de ti
belangen van natuur en landschap in
Zeeland. Een goede samenwerking s;
tussen de stichting Het Zeeuwse b
Landschap en Rijkswaterstaat Zeelancd
zal helpen om Zeeland, behalve een C
druk land en een compromissenland. vi
ook tot in lengte van jaren een w
waardevol land te laten zijn. ti
De bijdrage van de jarige aan de vl
wording van het Zeeuwse Landschap o
zou je kunnen beschouwen als illus- rs
tratie van "de Kunst van een Natie!" vi
V
De Hoofd Ingenieur Directens\
van dc Rijkswaterstaat in Zeclamgi
Prof. Dr. Henk L.F. Saeijat
O'
in
2