OP ZOEK NAAR
AMFIBIEËN
DOOR CHIEL JACOBUSSE
s, padden en salamanders. Ze slijten hun leven deels in het water; deels op het land. Aan één
aarin hun kracht. Het maakt ze bestand tegen omstandigheden waar andere dieren niet van terug
hebben, zoals tijdelijke uitdroging van een poel of plotselinge overstroming van hun leefgebied.
kant schuilt d
Rugstreeppad
de kamsaiamander, de alpenwatersa
lamander en de boomkikker beperkt
tot Zeeuws-Vlaanderen. En vooral
die boomkikker is onderwerp van
onze speurtocht naar amfibieën. We
gaan op pad in één van de beste
amfibieëngebieden in Zeeland; het
Wallencomplex rond Retranchement.
Ook de boomkikker is in zekere zin
een pionier. Oude verwaarloosde
poelen worden zelden door boomkik
kers bewoond. Dat komt waarschijn
lijk omdat daar teveel natuurlijke
zin te maken. Het is ieder voorjaar
weer spannend hoeveel roepende ex
emplaren onze reservaten bevolken.
Het beste is dat vast te stellen na
zonsondergang op zo'n broeierige
voorzomeravond als er onweer in de
lucht zit. Dan zijn de boomkikkers
allemaal te horen.
Veel moeilijker is het om te volgen
hoe het met de salamanders gaat.
Zowel de kleine watersalamander als
de kamsaiamander leven op de wal
len. Het vaststellen van het wel of
niet aanwezig zijn valt vrij makkelijk
Maar aan de andere kant zijn ze in
het cultuurlandschap juist extra
kwetsbaar. De hokjesgeest die daar
overheerst heeft niet zoveel op met
vloeiende grenzen tussen land en
water en met rommelige overhoekjes.
Het blijkt ook wel uit de feiten:
diverse soorten prijken op de Rode
Lijst van bedreigde diersoorten en
alle soorten zijn wettelijk beschermd.
Dat laatste is vaak niet meer dan een
doekje voor het bloeden. Nuttige en
welwillende overzetacties ten spijt
loopt een pad nog altijd een groot
risico om bij de trek naar en van het
water platgereden te worden door
een auto. Kikkers en salamanders zijn
geruisloos gesneuveld als gevolg van
verdroging, vermesting en vergifti
ging. Niettemin zijn amfibieën nog
wijdverbreid te vinden. Elke soort
heeft zijn eigen eisen en voorkeuren,
en dat betekent dat sommige soorten
vrijwel nooit samen in één gebied
voorkomen.
Rugstreeppadden bijvoorbeeld zijn
uitgesproken pioniers die in een
groot deel van Zeeland ten tonele
verschijnen zodra er een nieuw ge-
vertrekpunt schikt leefgebied ontstaat,
excursie Daarbij gelden niet al te strikte eisen.
Een omvangrijke plas op een bouw
terrein wordt net zo snel betrokken
als een nieuw aangelegd tuinvijvertje
of een vers gegraven sloot. Maar in
een eeuwenoude drinkput met een
uitgestabiliseerde levensgemeenschap
zal men zelden rugstreeppadden aan
treffen. Daar is voor een pionier ge
woonweg geen plek. Daarnaast speelt
er dan ook nog een geografische
kwestie.
Om wat voor reden dan ook is de
rugstreeppad in Zeeuws-Vlaanderen
heel schaars, in tegenstelling tot de
rest van de provincie. Andersom zijn
vijanden leven. In een geschoonde of
vers gegraven poel zitten geen vissen
en weinig andere predatoren, zoals
larven van geelgerande watertorren.
Waar die wel veel zitten legt de
boomkikker het loodje. Anderzijds
heeft de boomkikker wel behoefte
aan een afwisselend landschap, met
naast zonnige hellingen met een
gunstig microklimaat, ook de nodige
struikgroei op 'loopafstand'.
Met al die eisen in het achterhoofd
proberen we als beheerder om het de
boomkikker zo goed mogelijk naar de
Verschè*
Retranchement