OP ZOEK NAAR AMFIBIEËN DOOR CHIEL JACOBUSSE s, padden en salamanders. Ze slijten hun leven deels in het water; deels op het land. Aan één aarin hun kracht. Het maakt ze bestand tegen omstandigheden waar andere dieren niet van terug hebben, zoals tijdelijke uitdroging van een poel of plotselinge overstroming van hun leefgebied. kant schuilt d Rugstreeppad de kamsaiamander, de alpenwatersa lamander en de boomkikker beperkt tot Zeeuws-Vlaanderen. En vooral die boomkikker is onderwerp van onze speurtocht naar amfibieën. We gaan op pad in één van de beste amfibieëngebieden in Zeeland; het Wallencomplex rond Retranchement. Ook de boomkikker is in zekere zin een pionier. Oude verwaarloosde poelen worden zelden door boomkik kers bewoond. Dat komt waarschijn lijk omdat daar teveel natuurlijke zin te maken. Het is ieder voorjaar weer spannend hoeveel roepende ex emplaren onze reservaten bevolken. Het beste is dat vast te stellen na zonsondergang op zo'n broeierige voorzomeravond als er onweer in de lucht zit. Dan zijn de boomkikkers allemaal te horen. Veel moeilijker is het om te volgen hoe het met de salamanders gaat. Zowel de kleine watersalamander als de kamsaiamander leven op de wal len. Het vaststellen van het wel of niet aanwezig zijn valt vrij makkelijk Maar aan de andere kant zijn ze in het cultuurlandschap juist extra kwetsbaar. De hokjesgeest die daar overheerst heeft niet zoveel op met vloeiende grenzen tussen land en water en met rommelige overhoekjes. Het blijkt ook wel uit de feiten: diverse soorten prijken op de Rode Lijst van bedreigde diersoorten en alle soorten zijn wettelijk beschermd. Dat laatste is vaak niet meer dan een doekje voor het bloeden. Nuttige en welwillende overzetacties ten spijt loopt een pad nog altijd een groot risico om bij de trek naar en van het water platgereden te worden door een auto. Kikkers en salamanders zijn geruisloos gesneuveld als gevolg van verdroging, vermesting en vergifti ging. Niettemin zijn amfibieën nog wijdverbreid te vinden. Elke soort heeft zijn eigen eisen en voorkeuren, en dat betekent dat sommige soorten vrijwel nooit samen in één gebied voorkomen. Rugstreeppadden bijvoorbeeld zijn uitgesproken pioniers die in een groot deel van Zeeland ten tonele verschijnen zodra er een nieuw ge- vertrekpunt schikt leefgebied ontstaat, excursie Daarbij gelden niet al te strikte eisen. Een omvangrijke plas op een bouw terrein wordt net zo snel betrokken als een nieuw aangelegd tuinvijvertje of een vers gegraven sloot. Maar in een eeuwenoude drinkput met een uitgestabiliseerde levensgemeenschap zal men zelden rugstreeppadden aan treffen. Daar is voor een pionier ge woonweg geen plek. Daarnaast speelt er dan ook nog een geografische kwestie. Om wat voor reden dan ook is de rugstreeppad in Zeeuws-Vlaanderen heel schaars, in tegenstelling tot de rest van de provincie. Andersom zijn vijanden leven. In een geschoonde of vers gegraven poel zitten geen vissen en weinig andere predatoren, zoals larven van geelgerande watertorren. Waar die wel veel zitten legt de boomkikker het loodje. Anderzijds heeft de boomkikker wel behoefte aan een afwisselend landschap, met naast zonnige hellingen met een gunstig microklimaat, ook de nodige struikgroei op 'loopafstand'. Met al die eisen in het achterhoofd proberen we als beheerder om het de boomkikker zo goed mogelijk naar de Verschè* Retranchement

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Landschap | 1999 | | pagina 6