ONDER JE VOETEN:
AARDKUNDIGE WAARDEN IN
ZEELAND (1)
JAN KARKDIJK
vorige nummer van Zeeuws Landschap schreef voorzitter C. Kostense voorzitter van Het Zeeuwse
Landschap, dat de Stichting zich de komende jaren nadrukkelijker wil gaan bezighouden met de belevings
waarde van het hele Zeeuwse landschap, naast de taak als beheerder van de eigen terreinen.
Die opmerking is een goede aanleiding om eens wat dieper in te gaan op de belevings-waarde van het
Zeeuwse landschap.
Belevingswaarde
'Zeeland is zo lelijk nog niet', zei
onlangs een kennis tegen me. Ze
had een fietstocht gemaakt door
Nederland en op verschillende
plaatsen dia's gemaakt. En wat
bleek? De dia's gemaakt in de
Walcherse duinen spanden in de
serie de kroon!
'Zeeland is zo lelijk nog niet' is wel
een erg bescheiden formulering voor
al het moois dat onze provincie biedt.
De verschillende Zeeuwse landschap
pen hebben nog altijd een belevings
waarde die zeker niet onderdoet voor
andere provincies in Nederland.
Met belevingswaarde bedoelen we
hoe je het landschap ervaart, wat het
je doet. Natuurlijk wordt dit bepaald
door je persoonlijke smaak en inte
resse. Wat de één mooi en indruk
wekkend vindt, vindt de ander gewoon
tjes. Over smaak valt niet te twisten,
zeggen we dan. Toch valt er wat
betreft belevingswaarde van het
landschap wel degelijk over smaak
te twisten.
In het Natuurbeleidsplan van 1990
worden vier bijzonder waarden van
het landschap naar voren gehaald
die aandacht verdienen: ecologische
waarden, aardkundige waarden,
cultuurhistorische waarden en be
levingswaarden. De belevingswaarde
van een landschap wordt in hoofd
zaak bepaald door de andere drie
waarden.
Neem bijvoorbeeld de Yerseke Moer.
Waarom is de Moer zo bijzonder?
Omdat je midden in het weiland
zeekraal en melkkruid aantreft op
enkele meters afstand van knoop-
kruid en grote ratelaar (ecologische
waarden). Dat hangt weer samen met
de talrijke kreekruggetjes die de zilte
klei-op- veenlaagtes doorsnijden
(aardkundige waarden). Tegelijkertijd
zijn overal nog sporen zichtbaar van
activiteiten van de middeleeuwse
mens. Denk maar aan allerlei moer-
neringspatronen, drinkpoelen en
hollestelles (cultuurhistorische
waarden). Dat alles maakt de Moer
tot een gebied met een hoge bele
vingswaarde, waar gewoon niet over
te twisten valt. Daarvoor zijn de
ecologische, aardkundige en cultuur
historische waarden té kenmerkend
en tegelijk té zeldzaam om het
gebied als saai of gewoontjes af
te doen.
Artikelenserie
In een vierdelige artikelenserie wil ik
graag aandacht geven aan aardkun
dige waarden van het Zeeuwse land
schap. Aardkundige waarden bepalen
immers mede de belevingswaarde
van het landschap. De keus voor een
serie over aardkundige waarden is
gemaakt omdat ecologische en
cultuurhistorische waarden de afge
lopen jaren al veel meer belang
stelling hebben gehad. Daarnaast
vormen aardkundige waarden vaak de
basis voor ecologische en cultuur
historische waarden. Tenslotte speelt
in de keuze een rol dat de provincie
De groeve in Nieuw-Namen; de oudste aardlaag die in Zeeland aan de oppervlakte
komt.