ONDER JE VOETEN (2):
HET LANDSCHAP HEEFT EEN
VERHAAL TE VERTELLEN!
DOOR JAN KARKDIJK
Kreken, schorren, slikken en duinen. Het abiotisch deel van de natuur, de zogenaamde aardkundige
waarden. Interesseren Zeeuwen zich voor zandplaten, stuivende duinen, dekzandruggetjes en oude bodems
in Zeeland? En wat doet de Provincie Zeeland voor bescherming van Zeeuwse aardkundige waarden?
Een interview met Bouke Bouwman, beleidsmedewerker Natuur en Landschap bij de Provincie Zeeland,
Directie Ruimte, Milieu en Water en coördinator Natuurbeschermingswet.
Jonge duin
vorming op het
Verklikkerstrand
(Frans Beekman)
Aardkundige waarden zijn tegen
woordig, wat beleid betreft, nogal
"in". Maar nuchtere Zeeuwen, zijn
die eigenlijk wel geïnteresseerd in
aardkundige waarden?
"Veel mensen die van oudsher in
een bepaald gebied wonen, kennen
bepaalde plekken waar ze een
binding mee hebben. Ze weten niet
goed waarom, maar ze weten dat het
landschap op een bepaalde manier
zo hoort. Op het moment dat de
boel gaat veranderen, willen ze dat
niet, dan gaat er voor hen iets
belangrijks verloren.
Juist in Zeeland, waar het landschap
zo verbonden is met de ontstaans
geschiedenis van Zeeland, denk ik
dat mensen heel veel op hebben met
aardkundige waarden, ook al noe
men ze dat anders. Neem bijvoor
beeld kreekrestanten of kreekruggen.
Mensen weten dat die alles te maken
hebben met de strijd van de mens
tegen de zee, van de zee tegen het
land. Die voortdurende strijd die zich
hier heeft afgespeeld, tot in onze
eeuw toe, heeft met die aardkundige
waarden zoveel te maken dat ik
denk dat Zeeuwen daar veel om
geven. Het landschap heeft een ver
haal te vertellen: over de ontstaans
geschiedenis ervan, over de land-
vorming, maar ook over de invloed
van de mens daarop."
In het Natuurbeleidsplan van 1990 is
te lezen dat provincies aandacht
moeten hebben voor de bescherming
van aardkundige waarden. Kunt u
wat dit betreft iets vertellen over de
stand van zaken bij de Provincie
Zeeland?
"Halverwege vorig jaar is het project
"Landijs" gestart. In dit project
werken provincies samen met het
Ministerie van LNV aan het verder
gestalte geven van beleid op het
gebied van aardkundige waarden. De
Provincie Zeeland is ook gevraagd
om mee te draaien.
We zijn nu bezig met het inventari
seren van aardkundige waarden in
Zeeland. Ook al hebben we al een
hoop materiaal liggen en kun je zo
een heleboel aardkundige waarden
benoemen, en aanduiden waar ze in
Zeeland aanwezig zijn, het syste
matisch op een kaart aangeven waar
welke waarden liggen, dat is nog
niet gebeurd.
Voor het project Landijs wordt door
het Staringcentrum in Wageningen
gewerkt aan het vervaardigen van
een digitale kaart van aardkundige
waarden. Een kaart die je via het
computerscherm kunt raadplegen. Je
kunt inzoomen op een bepaalde
plaats en daar zijn dan aanduidingen
te vinden van aardkundige feno
menen, waar ook een waardering op
losgelaten kan worden. Volgend jaar
moet dit systeem beschikbaar zijn.
Deze digitale kaart moet je in eerste
instantie zien als een informatiebron.
Op het moment dat je een ruimtelijk
plan wilt gaan maken, bijvoorbeeld
voor bebouwing of natuurontwikke
ling, kun je het systeem bevragen op
het voorkomen van aardkundige
fenomenen en hun waarden. De
Provincie kan het dan gebruiken bij
de toetsing van zo'n plan.
Het systeem kan niet alleen door de
Provincie worden gebruikt bij toets
ing, maar gemeenten kunnen dat dan
ook doen voor hun plannen, bijvoor
beeld voor de bestemmingsplannen
buitengebied. Ook stedebouwkundige
bureaus die de bestemmingsplannen
voor de gemeenten maken, kunnen
het systeem gebruiken. En dan zit je
bij de bron: daar waar de ruimtelijke
plannen worden gemaakt, worden
aardkundige waarden direct in de
planvorming meegenomen."
En worden er, net zoals in de pro
vincie Utrecht, ook in Zeeland aard-
kundigff-monumenten opgericht? In
bet-blad Aarde en Mens pleitten ver
schillende gezaghebbende auteurs
onlangs voor het oprichten van
aardkundige monumenten in Zeeland.
De Meeuwenduinen en een deel van
het Verklikkerstrand op Schouwen
worden daarbij genoemd vanwege
de bijzondere en kenmerkende
processen die daar spelen.
"Wat betreft die aardkundige monu
menten denk ik dat je je eerst moet
afvragen wat vanuit beleidsmatig
oogpunt de betekenis daarvan zou
kunnen zijn. Al bladerend in het
boekje dat de Provincie Utrecht heeft
uitgegeven over aardkundige waar
den heb ik nog niet direct kunnen
ontdekken wat de extra beleids
matige voordelen of bescherming van
het predikaat "aardkundig monument"
zouden zijn.
En of het aanwijzen van een gebied
als aardkundig monument zou
kunnen helpen om meer draagvlak
voor het bewaren van ons aard
kundig erfgoed te krijgen... ik vraag
het me af. Je moet oppassen voor
het toekennen van predikaat na
predikaat aan een gebied. De Kop
van Schouwen valt al onder de
