IK HOU VAN MIJN
ZEEUWSE LANDSCHAP
COLOFON
DOOR MARTEN HEMMINGA
Wat waardeer ik in het Zeeuwse land
schap? Het is een vraag waarop een
kort, bijna een standaardantwoord
mogelijk is. Als ex-randstedeling geniet
ik van de open ruimte en kan ik alleen
maar beamen wat al zo vaak door
anderen gezegd is: Zeeland is mooi
door de voortdurende afwisseling van
land en water, zijn magnifieke duin
landschappen en de vaak nog on
bedorven einders waar torenspitsen in
de verte de dorpen markeren. Een
favoriet stukje van de provincie is voor
mij het stuk tussen Kattendijke en mijn
woonplaats Wemeldinge. De weg die de
beide dorpen verbindt, loopt over de
kruin van de dijk, en vanaf die weg,
hoog boven zee en land, heb je naar
twee kanten een prachtig uitzicht. Aan
de ene kant de Oosterschelde, en aan
de andere kant een uitgestrekt land
schap van akkers, weiden en boom
gaarden. De huizen van Kattendijke
liggen direct achter de dijk, samen
geklonterd bij de kerk met zijn van
verre herkenbare, uivormige torenspits.
Elk jaargetijde, elke dag, ja, bijna elk
uur ziet het landschap er hier weer
anders uit. De eeuwige wisseling van de
getijden, de kleuren van water en land
die veranderen met elke weersovergang
geven het landschap een voortdurend
andere aanblik.
Ik heb in mijn vorige werkkring als
marien bioloog vele kusten in de wereld
bezocht, en naar mijn mening kan dit
landschap zich meten met de mooiste.
Ie hoeft geen enkele verdere kennis van
dit gebied te hebben om het te kunnen
waarderen. Maar voor mij voegt de his
torische lading van het Zeeuwse land
schap er nog een extra waardevol ele
ment aan toe. De uitstroomgebieden
van rivieren zijn van nature geomorfo-
logisch bijzonder dynamisch, zo ook de
Zeeuwse delta. Al duizend jaar heeft de
mens hier geprobeerd, met wisselend
succes, dat spel van oerkrachten te
beheersen om zichzelf een veilig be
staan te verschaffen. En overal draagt
het landschap, meer dan waar ook in
Nederland, de sporen van die twee
partijen die het hebben vormgegeven,
de natuur en de mens. Op de dijk tus
sen Wemeldinge en Kattendijke bespeur
ik achter de onmiddellijk zichtbare
schoonheid van het landschap ook de
historische dimensie. Kijkend over de
Oosterschelde zie je daar in oostelijke
richting, voorbij Yerseke, het uitgestrek
te verdronken land van Zuid-Beveland,
een gebied dat ooit bezaaid was met
dorpen. Nu is het een waardevol wet
land met geulen, platen en ondiepe
wateren, met de sporen van de vroe
gere bewoning alleen als fundamenten
hier en daar waarneembaar.
In de romantische en wat gezwollen
taal van de vroeg-negentiende-eeuwse
dichter J.F. Helmers:
Geen enkele bouwval meer waarbij
't gedierte schuilt!
Geen enkele torenspits waarop de
roerdomp huilt!
Geen erf door dijk of dam voor 't woên
der zee beveiligd!
Slechts visschers zwerven rond op deez'
verzwolgen grond.
In westelijke richting ligt, net voorbij
Kattendijke, aan de voet van de oude
zeedijk, nog zo'n natuurgebied met een
verleden. Daar loopt een drassige,
langgerekte strook grond van meer dan
een kilometer ver het land in. In het
midden is dit lage land nog verder
verdiept, en staat er permanent water
op. Het gebied valt vanaf de dijk op,
niet alleen door zijn ongelijkmatige
oppervlak en waterplassen, maar ook
door de andere kleuren, veroorzaakt
door de specifieke plantengroei, en
door de vaak talrijke eenden, steltlopers
en meeuwen die er verblijven. Te weten
dat dit gebied gevormd is door de
stormvloed die er in 1134 woedde, maakt
het voor mij fascinerender. Wat we zien
is het restant van de diepe inbraakgeul
die het water toegang gaf tot het land.
In het laatste kwart van de twaalfde
eeuw werd deze geul weer afgesloten,
door een dijk die de voorganger was
van wat nu de Kattendijkse Dijk heet.
Het is die combinatie van natuurlijke en
historische waarden die zulke gebieden
voor mij tot de kroonjuwelen van het
Zeeuwse landschap maken. Daar
kunnen we niet zuinig genoeg op zijn!
Dr. M.A. Hemminga is directeur van Het
Zeeuwse Landschap.
Redactieadres
Stichting "Het Zeeuwse Landschap"
Landgoed Landlust
Postbus 25, 4450 AA Heinkenszand
Telefoon 0113-569110
Telefax 0113-569111
Postrekening 245740
Bank: ABN-AMRO Middelburg
Bank: Rek.nr. 51.03.36.167
Giro van de bank: 46882
Redactie
J. van den Boom - G.j.C. Buth - M.A. Hemminga -
M. jacobusse - M. van der Jagt - j. Karkdijk -
A. van der Wees
Kopij
Bijdragen voor dit blad in de vorm van artikelen,
ingezonden stukken, foto's enz. kunnen worden
gezonden aan de redactie. Inleveren voor het einde
van elk kwartaal. Plaatsing van artikelen betekent
niet dat deze het inzicht van de redactie weergeven.
Advertenties en promotie
PUBLIBORN media
Zonnebloemstraat 46
Postbus 243, 4460 AE Goes
Telefoon 0113-250505
Telefax 0113-250300
Vormgeving en productie
Boom Kollektief, Goes
STICHTING
HET ZEEUWSE
LANDSCHAP
„Zeeuws Landschap" is een uitgave van de Stichting
„Het Zeeuwse Landschap". Het blad verschijnt vier
maal per jaar en wordt toegezonden aan begunstigers
van de Stichting.
De uitgaven van de Stichting geven voorlichting over
het behoud van en de zorg voor landschappelijk,
natuurwetenschappelijk en cultuurhistorisch belangrijke
terreinen in het algemeen en in Zeeland in het bij
zonder. Overname van artikelen en illustraties alleen
met toestemming van de redactie met bronvermelding.